Piet Mondriaan [1872-1944]

The Grey Tree

Piet Mondriaan (Amersfoort, 1872-New York, 1944) is een pionier van de abstracte kunst. Zijn oeuvre is getuige van de weg die hij aflegt van figuratie naar abstractie. Vooral zijn latere geometrisch-abstracte werk met de kenmerkende horizontale en verticale lijnen en primaire kleurvlakken is wereldberoemd. Na eerst figuratief te werken, slaat Mondriaan aan het begin van de twintigste eeuw de weg naar abstracte kunst in. In 1911 gaat hij naar Parijs, dé hoofdstad van de moderne kunst. Hij raakt er zo geïnspireerd dat hij besluit er te gaan wonen. Vlak voor de verhuizing, die in januari 1912 plaatsvindt, schildert hij De grijze boom (1911).



Na het bezoekje aan Parijs in het voorjaar van 1911, is hij de rest van het jaar bezig met voorbereidingen om er te gaan wonen. Na de zomer van 1911 verbreekt hij zijn verloving, waarmee hij laat zien compleet voor zijn kunstenaarsbestaan te kiezen. Mondriaan is dan bijna veertig, heeft een reputatie als een van de beste Nederlandse landschapsschilders van dat moment, en heeft net een spraakmakende tentoonstelling achter de rug. Maar hij laat alles achter zich. De grijze boom schildert hij in de chaotische periode voorafgaand aan zijn vertrek. Vergeleken bij Evolutie, dat Mondriaan eerder dat jaar schildert, is de verandering in het kleurenpalet heel rigoureus. De weelderige kleuren hebben plaatsgemaakt voor verschillende tinten zwart, wit en grijs. Het is een terugkeer naar de basis, de tekening.

In De grijze boom brengt Mondriaan het onderwerp, de boom, terug naar zijn essentie. De invloed van het kubisme is enorm. Tijdens zijn korte bezoekje aan Parijs is het kubisme al wel het gesprek van de dag, alleen is van Pablo Picasso en Georges Braque – de belangrijkste vertegenwoordigers van het kubisme – dan nog geen werk te zien. Op een tentoonstelling in het Amsterdamse Stedelijk Museum in het najaar van 1911, die Mondriaan mede-organiseert, is het wél te zien. Dan ontdekken ook de Nederlandse schilders wat het kubisme behelst. Er is bijvoorbeeld niet langer sprake van letterlijke symboliek die de betekenis van een schilderij bepaalt. In plaats daarvan doen de kleur en lijn dit.



Het Kunstmuseum Den Haag huist de grootste verzameling Mondriaans ter wereld. Verzamelaar Salomon B. Slijper legt vanaf 1950 samen met Louis Wijsenbeek, directeur van het Kunstmuseum van 1950-1976, de fundamenten voor deze museale collectie schilderijen en tekeningen. Mondriaans Victory Boogie Woogie, zijn laatste werk uit 1942-1944, vormt de kroon op de verzameling.

Dimensions
height 79.7 cm ; width 109.1 cm
Material
oil on canvas
Date
1911
Object number
0334314
Kunstmuseum Den Haag – bequest Salomon B. Slijper