Constant [1920-2005]

Little Labyr

De periode van wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog is een tijd van optimisme en creativiteit, én van schaarste en zuinigheid. Kunstenaars worden zeer inventief. De Nederlandse kunstenaar Constant Nieuwenhuys (1920-2005), kortweg Constant, is een vooraanstaand lid van de CoBrA-groep, met o.a. Asger Jorn en Karel Appel. Minstens even beroemd is hij om New Babylon. Van 1956 tot 1974 werkt hij aan dit model voor een nieuwe wereld, nog altijd een van de meest visionaire kunstprojecten van de twintigste eeuw.



Aan de hand van maquettes, constructies, geografische kaarten, schilderijen, tekeningen, films, teksten, lezingen en speeltoestel-achtige tijdelijke ‘omgevingen’ toont Constant hoe een nieuwe wereld eruit zal zien. Zijn visie op de toekomst is er een van ultieme vrijheid. New Babylon is het domein van de homo ludens, de spelende mens. Niemand hoeft meer te werken, de mens trekt als een nomade door een landsgrenzen overschrijdende stedelijke omgeving.



Met name de maquettes doen futuristisch aan. Dit werk, Klein Labyr, is bovendien vrij abstract: het vereist de nodige fantasie om een leefbare ruimte in dit werk te zien. Misschien is Klein Labyr beter te begrijpen als een uitnodiging om je de leefruimte anders voor te stellen. Als een labyrintisch speeltoestel waar de homo ludens zijn creativiteit ten volle kan uitleven. De oplettende kijker ziet dat in het blauwe perspex ‘PROVO’ staat gekrast. Provo is een protestbeweging die midden jaren ’60 in Nederland ontstaat en het de oudere generatie kwalijk neemt dat de vernieuwing, waar iedereen na de oorlog op hoopt, uitblijft. Provo zet zich af tegen alle heersende opvattingen en oude tradities. Constant hoopt dat Provo een voorbode is voor New Babylon, dat alleen kan ontstaan wanneer bestaande maatschappelijke structuren en culturele conventies zijn vernietigd. Uiteindelijk doet Provo in zijn ogen toch te grote concessies aan het bestaande systeem. De beweging kiest te vaak voor pragmatische kortetermijnoplossingen, terwijl hij via New Babylon streeft naar totale maatschappelijke verandering en revolutie.



Na een tentoonstelling in het Kunstmuseum Den Haag in 1974 blijft het grootste deel van New Babylon achter in het museum. Daar moet het volgens Constant bewaard worden voor toekomstige generaties, voor als de tijd wel rijp is voor zijn ingrijpende nieuwe wereld. Constant stopt met zijn New Babylon-project en maakt zijn atelier leeg om zich weer te richten op het schilderen. In 2016 wordt het in al zijn diversiteit getoond in de tentoonstelling ‘Constant – New Babylon: Aan ons de vrijheid’. Een tentoonstelling die daarvoor in net andere samenstelling te zien was in Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía in Madrid.

Dimensions
height 60.2 cm ; width 72.8 cm ; depth 42.4 cm
Material
Metal, perspex, wood, oil and chalk
Date
1959
Production place
Amsterdam (The Netherlands)
Object number
0330974
Kunstmuseum Den Haag
© Photo: Tom Haartsen