Piet Mondriaan [1872-1944]

Molen (Mill); Mill in sunlight

Piet Mondriaan (Amersfoort, 1872-New York, 1944) is een van de grondleggers van de abstracte kunst. In zijn oeuvre is de route die hij aflegt van realistische figuratie naar radicale abstractie te volgen. Zijn geometrisch-abstracte werk met de kenmerkende horizontale en verticale lijnen en primaire kleurvlakken is wereldberoemd. Toch begint Mondriaan zijn loopbaan met realistische landschapsschilderijen. Aan het begin van de twintigste eeuw worden de landschappen eigenzinniger in lijn en kleur. Als Mondriaan Molen; Molen bij zonlicht voor het eerst toont, roept dit werk heftige reacties op.



Met zijn kunstenaarsvrienden Cees Spoor en Jan Sluijters organiseert Mondriaan in januari 1909 een tentoonstelling in het Stedelijk Museum in Amsterdam. De kunstkritiek toont weinig begrip voor het door hem getoonde werk. De een is verbijsterd: ‘van een rood blauw-gelen molen begrijp ik niets.’ Een ander ziet ‘een met bloed bedropen molen tegen een geele lucht met gaten als een Zwitschersche kaas.’ Kunstenaar Conrad Kickert, die het werk voorheen wel kon waarderen, meent dat Mondriaan in een waan verkeert. Frederik van Eeden, invloedrijk psychiater en voorman van de literaire beweging De Tachtigers, bestempelt Mondriaans werk tot uiting van een psychisch ziektebeeld.

Alleen schrijver Isaac Querido reageert enthousiast: ‘Daar hangt weer een doek voor U, waarop een molen in zon. Zoo iets moordends van kleur hebt ge nog nooit gezien. Het is goud-geel, indisch geel, en cadmiumlicht met stralend vermiljoen en oranje, wemelt als één kleurregen uit den gezegenden hemel.’ Voor Mondriaan blijft het observeren van de wereld om hem heen – en de kijkervaring die dit oplevert – belangrijk, ook als zijn werk abstracter wordt. Het intense rood en blauw van de molen, tegen de geschakeerde vlakken van blauw en geel op de achtergrond, is Mondriaans manier om het kijken tegen fel zonlicht weer te geven.



Het Kunstmuseum Den Haag huist de grootste verzameling Mondriaans ter wereld. Verzamelaar Salomon B. Slijper legt vanaf 1950 samen met Louis Wijsenbeek, directeur van het Kunstmuseum van 1950-1976, de fundamenten voor deze museale collectie schilderijen en tekeningen. Mondriaans Victory Boogie Woogie, zijn laatste werk uit 1942-1944, vormt de kroon op de verzameling.

Dimensions
height 114.8 cm ; width 87.0 cm
Material
oil on canvas
Date
1908
Object number
0334288
Kunstmuseum Den Haag – bequest Salomon B. Slijper
This painting has been restored with financial support from American Express