Joseph Sassoon Semah

Aan de wand hangen 86 tekeningen en objecten die aan de oude cultuur en ballingschap refereren. Deze werken zijn onderdeel van zijn onderzoeksproject On Friendship / (Collateral Damage) III – The Third GaLUT: Baghdad, Jerusalem, Amsterdam. Refererend aan zijn eigen GaLUT (Hebreeuws voor ballingschap) zijn het deze drie tolerante steden waar Sassoon Semah gastvrijheid heeft ervaren. Nu treedt hij op zijn beurt op als gastheer en vriend om zijn oorspronkelijke cultuur te delen. Bij wijze van welkom bevindt zich aan één van de ingangen van de tentoonstelling in de Projectenzaal van het Kunstmuseum de triptiek Joseph / YOSeF / Yusuf, een soort zelfportret met de naam van de kunstenaar in het Nederlands, Hebreeuws en Arabisch, vergezeld van een Grutto (de nationale vogel van Nederland), een Hop (de nationale vogel van Israël) en een Chukar Patrijs (de nationale vogel van Irak).

Het werk van Sassoon Semah laat volop ruimte voor kritische reflectie op identiteit, geschiedenis en traditie, en maakt deel uit van een langdurig onderzoek van de kunstenaar naar de relatie tussen het jodendom en het christendom als bronnen van de westerse kunst- en cultuurgeschiedenis en politiek. In alles resoneert het streven van zijn grootvader, Sassoon Kadoori, de opperrabbijn van Bagdad, om de dialoog te bevorderen tussen verschillende religies en wereldbeelden. Één van de vitrines toont bijvoorbeeld het gebedskleed (Talit) van zijn grootvader, die weigerde Bagdad te verlaten tijdens de eerste geforceerde deportatie, waarschijnlijk omdat Bagdad voor hemzelf al een eerste ballingschap was, maar vooral omdat Irak zijn vaderland was. Eén van de houten architecturale modellen, waarvan ook een versie in brons met ramshoorns getoond wordt, is gebaseerd op zijn synagoge, de Meir Tweig synagoge in Bagdad, die nog bestaat maar nu in onbruik is.

Het verloren paradijs
Zesentachtig tekeningen van schedels van mensen en de fauna van Irak—86 was de leeftijd van Sassoon Semahs grootvader toen hij overleed—staan bovendien symbool voor het verloren paradijs: de rechte lijnen voor de plattegrond van de vernietigde joodse wijk, het garen voor afmeting en territorium, het naaien zelf voor textiel als drager van informatie. Een typemachine met Hebreeuwse letters refereert aan de tweede ballingschap, die van Sassoon Semahs vader, een belangrijke advocaat in Israël, hier vergezeld van zand uit Jerusalem. Het boek in de vitrine, de Talmud Bavli Tractate Pesachiem YaKNeHa'Z, is bewerkt: de toevoegingen van Sassoon Semah aan de typografie refereren aan zijn concept van architectuur in ballingschap. De abstracte vormen verwijzen naar Mondriaan, De Stijl en andere abstracte kunst in het Westen, de derde ballingschap. Zo is Over Vriendschap… in metaforische zin een ode aan een verloren cultuur, en tegelijkertijd een uitnodiging tot dialoog over de verschillende culturen.

Publicatie
In de museumwinkel is de nieuwe, Engelstalige publicatie ‘Joseph Sassoon Semah: On Friendship / (Collateral Damage) III – The Third GaLUT: Baghdad, Jerusalem, Amsterdam’ te koop. Het boek verschijnt eind oktober. 264 pagina’s, ISBN 978 90 361 0601 65, design en layout Geert Schriever (artlifelove) Amsterdam, eindredactie: Linda Bouws en Joseph Sassoon Semah, € 39.95, Copyright Stichting Metropool Internationale Kunstprojecten.