Bowl on stand

BESCHRIJVING

Kom op concaaf-conische voet, in een mal geblazen met ribbels; dikke aangesmolten en naar boven omgevouwen voetrand van blauw glas. Brede komvormige kelk in mal geblazen met netwerkpatroon, mondrand naar buiten omgevouwen eveneens met blauwe draad. Ribben voet en buitenkant kelk met gouddecoratie, kelk in emailkleuren blauw, wit, rood en groen beschilderd in een nog nauwelijks zichtbaar noppenpatroon. In centrum kelk op een matte ondergrond een niet geïdentificeerd wapen: schild met witte keper, boven gouden bol/vrucht? op blauw, onder gouden zeeslang op rood.



COMMENTAAR

Van deze kommen op voet zijn vele exemplaren bewaard gebleven die qua vorm en decoratie vergelijkbaar zijn, maar nooit helemaal hetzelfde. Karakteristiek voor een kleine groep is de diepblauwe glasdraad op de voet- en kelkrand, veelal in combinatie met een in de vorm geblazen kelk en een noppenversiering in schubben. Het is nauwelijks nog zichtbaar welk patroon de noppenversiering op de kom in het Kunstmuseum heeft gehad. Uitzonderlijk bij dit soort kommen is het aanbrengen van een wapen op het midden van de bodem. Deze plaats heeft bij ons exemplaar een, wellicht opzettelijk aangebracht, mat uiterlijk waarop de beschildering van het wapen niet goed lijkt te hebben gehecht gezien de beschadigingen. Dit wijst mogelijk op een latere toevoeging van het wapen, hoewel de kleuren wel overeenkomen met de kleuren van de noppen.

De schalen werden gebruikt voor het aanbieden van vruchten en lekkernijen, zoals dat op schilderijen is te zien.



COMMENTAAR

Het beschilderen met veelkleurige emails en goud is de oudste siertechniek. De vroegste schriftelijke bewijzen hiervan dateren uit de tweede helft van de dertiende eeuw. De Venetianen zijn met deze techniek in aanraking gekomen door de handelscontacten met het Midden-Oosten, bijvoorbeeld Syrië, waar een rijke schildertraditie bestond. De eerste materiële getuigenissen vormen enige bodemvondsten uit de veertiende eeuw. Min of meer gaaf bewaarde bokalen uit de vijftiende eeuw illustreren het hoge niveau van het beschilderen met wapens, portretten, figuratieve voorstellingen en ornament geïnspireerd door de Romeinse oudheid. Zie voor de techniek van het emailbeschilderen op glas: Gudenrath 2006.



BRON

Pijzel-Dommisse, Eliëns 2009

J. Pijzel-Dommisse, T.M. Eliëns, cat. tent. Glinsterend Glas. 1500 jaar Europese Glaskunst. De collectie van het Gemeentemuseum Den Haag, Zwolle/Den Haag (Gemeentemuseum Den Haag) 2009, nr. 79



Vermelde literatuur/referenties:



Gudenrath 2006

W. Gudenrath, 'Enameled glass vessels, 1425 B.C.E.-1800: the decorating process', in: Journal of Glass Studies 48 (1006), p. 23-70