Jar with lid

BESCHRIJVING

Grote pot met vlakke bodem, doorlopend in cilindervormig lichaam, rond de basis een dikke gladde glasdraad. Staand op drie holle peervormige geribde voeten. Twee S-vormige oren met om-en-om geknepen kam. Gewelfd deksel met samengevouwen steunrand, knop een draaiend geribbelde nodus tussen twee schijven, waarop resten van een onbekende versiering. Lichaam en deksel versierd met diamantgravure: op het lichaam bloem- en bladranken waartussen een haan en twee kleine pauwen, centraal een grote roos en grote pauw; op deksel een eenvoudiger bladrank.



COMMENTAAR

Toen in 1549 door de Venetiaan Vincenzo di Angelo dal Gallo een privilege werd aangevraagd voor het met de diamant graveren van glas, bleek hij niet de enige te zijn die daarmee al vijftien jaar eerder was begonnen. De techniek, waarbij met een in een houder gevatte diamant in glas een versiering wordt gekrast, was bij de Romeinen al bekend, maar in de middeleeuwen in Europa verdwenen. Venetiaanse diamantgravures verschillen in karakter van de latere Nederlandse: de tekening is iets meer gestileerd, opgebouwd uit een omtreklijn, keurig opgevuld met parallelle lijntjes. De Venetianen beperkten zich hoofdzakelijk tot bloem- en bladornament, waarin een enkel diertje of een wapen, zelden is sprake van een figuratieve voorstelling. Het dienblad cat.nr. 100 en de grote pot met deksel zijn mooie voorbeelden van floraal ornament dat zeker in Venetië is gegraveerd. Het blijft echter in veel gevallen moeilijk onderscheid te maken tussen Venetiaans of façon de Venise gegraveerd glas. Veel graveurs werkten meer gestileerd en waren mogelijk ook van Venetiaanse afkomst. Zowel de kandelaar als het daarop volgende bord (cat.nr. 103 en 104 ) zijn in het verleden als façon de Venise aangemerkt.



COMMENTAAR

De pot is bijzonder door zijn grootte. Er zijn maar enkele vergelijkbare stukken bekend, zoals die in het Museo Vetrario, Murano en in het Corning Museum of Glass, New York; een pot in het Rijksmusem Amsterdam is gelijkvormig, maar veel kleiner. Alle potten zijn voorzien van een diamantgravure, op de exemplaren in Murano en Den Haag met bloem- en bladranken met vogels, op die in Corning met decoratieve randen, op die in Amsterdam met ornament dat aan kant is ontleend. De gravering op het lichaam van de Haagse pot vertoont meer variatie in bloemen en vogels dan de wat eenvoudigere gravering op het deksel. Het model van de potten is ook toegepast in cristallo met gekleurde bloemen, in vetro a reticello en in blauw, wit gekamd glas met roodwitte bloemen: deze exemplaren zijn in 1711 aan de Deense vorst geschonken en worden in kasteel Rosenborg in Kopenhagen bewaard (Boesen 1960).



BRON

Pijzel-Dommisse, Eliëns 2009

J. Pijzel-Dommisse, T.M. Eliëns, cat. tent. Glinsterend Glas. 1500 jaar Europese Glaskunst. De collectie van het Gemeentemuseum Den Haag, Zwolle/Den Haag (Gemeentemuseum Den Haag) 2009, nr. 102



Vermelde literatuur/referenties:



Boesen 1960

G. Boesen, cat. Veneziansk Glas på Rosenborg, Kopenhagen (Slot Rosenborg) 1960