gravure: (Simon) Jacob Sang [circa 1720-1786]

Goblet

BESCHRIJVING

Gewelfde voet, slanke balusterstam met knopen, de bovenste twee met een dubbele rij luchtbellen. Conische, iets klokvormige kelk met afgeronde basis, gegraveerd met vier ronde medaillons in cartouches met bladvoluten, parelslingers, bloemtuilen en hekwerk; in de medaillons voorstellingen van musiceren, vissen, jagen en vinken vangen met de opschriften: "MUSIEQ", "VIS", "JAGT", "EN VINKELUST". Onderkant kelk "S.I. SANG" gesigneerd, in een zwik tussen de medaillons het gekroonde spiegelmonogram CC en datum 1753. Radgravure met gepolijste details.



VERVAARDIGING

Over de precieze identiteit van de bekendste, achttiende-eeuwse glasgraveur Sang heeft lang twijfel bestaan. A. Laméris heeft, na eerdere publicaties over Sang in 1994 en 1996, in 1998 overtuigend vastgesteld dat de radgegraveerde signatuur S.I. Sang (=Simon Jacob Sang ) en de diamantgegraveerde signaturen J. of Jacob Sang dezelfde persoon treffen.

Simon Jacob Sang was een zoon van de uit het Saksische Erfurt afkomstige Andreas Friedrich Sang, een gerenomeerd glasgraveur en hofleverancier. Na zijn scholing in Duitsland vestigde zoon Sang zich in 1748 in Amsterdam.

Dankzij advertenties in de Amsterdamsche Courant en de uitgebreide signatuur op het glas is bekend dat (Simon) Jacob Sang in de hoofdstad een 'Engelsche glaswinkel' had, dat hij eerst 'op kaamers' woonde in de Oudenbrugsteeg/hoek Nieuwendijk en later in de Hartenstraat, twee huizen vanaf de Keizersgracht. De meeste informatie is te vinden in advertenties die op 3 respectievelijk 17 april 1753 in de Amsterdamsche Courant verschenen. Hij noemt zich hier 'Saxische Konst-Glassnijder' en beschrijft uitgebreid zijn werkzaamheden als het 'snijden en slijpen' op Engelse bokalen en platte glasplaten die in kabinetten en dozen werden toegepast, het werken 'in het perspectief, verheeven, vlak en diep, op doffe en geschadeerde gronden' en het afbeelden van gepolijste figuren, wapens, namen, alle soorten letters, emblemen, borst- en andere beelden, 'crodes' en lofwerk na de nieuwste mode, evenals 'Ovidische en andere Hisorien'(zie Smit 1992a en Laméris 1994, 1996, 1998; Van Gelder 1958 I en II zijn door deze recente publicaties achterhaald). Van zijn hand zijn meer dan negentig gesigneerde glazen bekend, waaronder vier met de signatuur S.I. Sang. Daarnaast worden veel glazen aan hem toegeschreven. Het Kunstmuseum bezit drie gesigneerde glazen, twee toegeschreven exemplaren en een verwant glas .



VOORSTELLING

Dit vroege glas toont in vier prachtig gegraveerde medaillons de bezigheden die het verblijf op een buitenplaats veraangenamen: het samen musiceren, vissen, jagen en vinkjes vangen. De figuurtjes, meestal niet groter dan 1,5-2 cm, zijn soms wat stijf van houding, maar de weergave van hun kleding is zeer gedetailleerd. Deze detaillering is kenmerkend voor Sang die zelfs de rook heeft weergegeven die uit zowel de lange pijp kringelt als uit de mond van de niet musicerende heer. Het monogram CC is nog niet met zekerheid geïdentificeerd. Eventueel in aanmerking komt de Amsterdamse groothandelsfamilie Calkoen die onder andere de buitenplaats Hageveld in Velsen/Santpoort bezat. Voor deze mogelijkheid pleit het feit dat Jan Calkoen (1694-1768) precies in het jaar 1753 de gronden van het gesloopte buurhuis Papenburg/Groeneveen aan Hageveld toevoegde (zie Bertram 2005, p. 127, 233-234).



BRON

Pijzel-Dommisse, Eliëns 2009

J. Pijzel-Dommisse, T.M. Eliëns, cat. tent. Glinsterend Glas. 1500 jaar Europese Glaskunst. De collectie van het Gemeentemuseum Den Haag, Zwolle/Den Haag (Gemeentemuseum Den Haag) 2009, nr. 298



Vermelde literatuur/referenties:



Bertram 2005

C. Bertram, Noord-Hollands Arcadia. Ruim 400 Noord-Hollandse buitenplaatsen in tekeningen, prenten en kaarten uit de provinciala Atlas Noord-Holland, ALphen a/d Rijn 2005



Van Gelder 1958

H.E. van Gelder, 'Achttiende-eeuwe glassnijders in Holland, I-IV', in: Oud Holland 63 (1958), p. 1-17, 90-102, 148-155, 211-220



Laméris 1994

A. Laméris, Pur Sang. Een onderzoek naar kenmerken van de stijl van Jacob Sang aan de hand van zijn gesigneerde glazen, Amsterdam (ongepubliceerde doctoraalscriptie Universiteit van Amsterdam) 1994



Laméris 1996

A. Laméris, 'Jacob Sang, glasgraveur', in: Vormen uit Vuur (1996) 157, p. 2-12



Laméris 1998

A. Laméris, 'De Amsterdamse glasgraveur Jacob Sand', in: H. Vreeken, cat. Glas in het Amsterdams Historisch Museum en Museum Willet-Holthuysen, Amsterdam 9Amsterdam Historisch Museum)/Zwolle 1998, p. 52-61



Smit 1992a

F.G.A.M Smit, A concise catalogue of eighteenth-century wine-glasses Wheel engraved and signed by Jacob Sang, Peterborough (ongepubliceerd manuscript) 1992

Dimensions
height 23.2 cm ; diameter 10.4 cm
Material
clear, colourless lead crystal with wheel engraving and polished details
Date
1753
Production place
glass: Low Countries or England
engraving: Amsterdam (The Netherlands)
Object number
1004692
Kunstmuseum Den Haag