gravure: Aert Schouman [1710-1792]

Goblet

BESCHRIJVING

Gewelfde voet, slanke balusterstam met knopen, de drie middelste met een luchtbel. Conische kelk, gegraveerd met een allegorische personificatie van Pictura, de Schilderkunst: borstbeeld van een vrouw met penselen en palet, een tekening van een zittend figuur ophoudend, tegen een achterwand met het wapenschild van Den Haag. Op de voet in diamantlijngravure het opschrift: "Door 's GRAVENHAAG Regerings Gunst Bloey Lang de Edele SCHILDERKUNST". Gesigneerd onder voorstelling in lijngravure "A Schouman. 1752".



HERKOMST

Volgens de overlevering is het glas door Schouman in 1752, het jaar dat hij hoofdman werd, aan de Schildersconfrérie Pictura geschonken op een ter gelegenheid van zijn verjaardag gegeven diner. In 1772 droeg vervolgens de heer Cornelis van der Pot het glas aan het zojuist opgerichte literaire genootschap Kunstliefde spaart geen vlijt over (zie ook objectnrs. 0723358 en 1004804).



VERVAARDIGING

De beroemde schilder, tekenaar, kunsthandelaar en verzamelaar Aert Schouman (1710-1792) leefde en werkte in Dordrecht totdat hij zich in 1748 in Den Haag vestigde. In Dordrecht kreeg hij zijn schildersopleiding samen met Cornelis Greenwood, de zoon van Frans. Samen met Frans Greenwood, van wie hij ongetwijfeld het stippelen op glas heeft geleerd, blies hij in 1736 de St. Lukas Broederschap nieuw leven in. In Den Haag was Schouman een gevierd kunstenaar. Hij was lid van de Schildersconfrérie Pictura waar hij belangrijke functies bekleedde als die van hoofdman en aan welk gezelschap hij een door hem gesigneerd glas schonk dat zich nu in de collectie van het Kunstmuseum bevindt . Toen prins Willem V Pictura bezocht, dronk men hem toe uit een glas, waarop Schouman een portret van de Prins en zijn toekomstige vrouw had gestippeld. Anders dan Greenwood, baseerde Schouman zijn voorstellingen op eigen ontwerpen. De negen gesigneerde glazen die van hem bekend zijn, tonen hem als een zeer begaafd stippellaar die de gehele hoogte van de kelk gebruikt en in techniek en uitvoering zeer vergelijkbaar is met Greenwood. Hij werkte iets fijner en vermengde evenals Greenwood stippels met dunne lijntjes. Zie over Schouman: Buckley 1931 en Smit 1993, p. 10-11



VOORSTELLING

Voor de personificatie van de schilderkunst gebruikte Schouman hetzelfde vrouwelijke model als de vrouw die is afgebeeld in het portret dat hij van Greenwood schilderde, zie Smit 1988, p. 41-45, afb. 21-24



BRON

Pijzel-Dommisse, Eliëns 2009

J. Pijzel-Dommisse, T.M. Eliëns, cat. tent. Glinsterend Glas. 1500 jaar Europese Glaskunst. De collectie van het Gemeentemuseum Den Haag, Zwolle/Den Haag (Gemeentemuseum Den Haag) 2009, nr. 367



Vermelde literatuur/referenties:



Buckley 1931

W. Buckley, Aert Schouman and the glasses that he engraved: with a supplementing note on glasses by Frans Greenwood, Londen 1931



Smit 1988

F.G.A.M Smit, Frans Greenwood 1680-1763. Dutch Poet & Glass Engraver, Peterborough (ongepubliceerd manuscript) 1988



Smit 1993

F.G.A.M Smit, Uniquely Dutch eigtheenth-century stipple-engraving on glass, Peterborough (ongepubliceerd manuscript) 1993