Goblet

BESCHRIJVING

Vlakke voet met neerwaarts omgeslagen rand, waarlangs aan de onderzijde gegraveerde rand van schulpjes. Holle balusterstam met nodus en drie schijven. Cilindrische kelk, waarop gegraveerd een medaillon waarin de Hollandse Leeuw met zeven pijlen en zwaard, omgeven door krijgers en krijgstuig. De gravure is met behulp van wijnranken opgedeeld in drie scènes van steeds een ruiter (een trompetter, een edelman en een boer met kippenmand) met op de achtergrond vechtende soldaten.



VERVAARDIGING

Van de 1320 met de diamant gegraveerde glazen die F. Smit in 1994 inventariseerde, uitgezonderd de gekalligrafeerde, zijn slechts tweehonderd exemplaren gesigneerd. Dit kleine aantal zegt echter niets over de kwaliteit van de gravures. Het merendeel van de ongesigneerde gravures is juist van een hoge kwaliteit. In het weergeven van personages, landschappen, bloemen en loofwerk waren de graveurs uit de Noordelijke Nederlanden ongeëvenaard. De collectie van het Kunstmuseum kent voorbeelden van dergelijke glazen, maar evenzeer voorbeelden van een eenvoudig gegraveerd glas zoals een primitief gedecoreerd bekertje.



VOORSTELLING

De door een onbekende graveur verbeelde voorstellingen hebben mogelijk iets te maken met de zogenaamde 'Guerre de Hollande' of Hollandse oorlog (1672-1678). Aangevallen door Frankrijk, Engeland en de bisdommen van Keulen en Munster, werd toen menige veldslag uitgevochten, waar de landman (de ruiter met kippenmand) ongetwijfeld zwaar onder heeft geleden. De vervaarlijk met het zwaard zwaaiende Hollandse leeuw, omringd door oorlogstuig, onderstreept de vechtlust van de Republiek tegen de aanvallers. Een tweede, gelijkvormig glas in de Sammlung Ernesto Wolf, nog met oorspronkelijk deksel, vertoont zoveel gelijkenis in het thema van de voorstelling als ook in de weergave van de ruiters, druivenranken en zelfs grassprieten, dat bijna van een pendant kan worden gesproken (Klesse, Mayr 1987, nr. 161). Op dit glas zijn tussen twee met ranken omgeven ruitergevechten, een Duits veldheer met maarschalstaf in vroeg zeventiende-eeuwse kleding en de dubbelkoppige Rijksadelaar weergegeven. De relatie tussen beide glazen kan wellicht worden gezocht in de Hollandse oorlog die dankzij de steun van de Duitse keizer en de keurvorsten aan stadhouder Willem III uiteindelijk ten gunste van de Republiek eindigde met de Vrede van Nijmegen.



BRON

Pijzel-Dommisse, Eliëns 2009

J. Pijzel-Dommisse, T.M. Eliëns, cat. tent. Glinsterend Glas. 1500 jaar Europese Glaskunst. De collectie van het Gemeentemuseum Den Haag, Zwolle/Den Haag (Gemeentemuseum Den Haag) 2009, nr. 265



Vermelde literatuur/referenties:



Klesse, Mayr 1987

B. Klesse, H. Mayr, cat. Veredelte Gläser aus Renaissance und Barock. Sammlung Ernesto Wolff, Wenen 1987



Smit 1994

F.G.A.M. Smit, A concise catalogue of European line-engraved glassware 1570-1900, Peterborough (ongepubliceerd manuscript) 1994