glas: onbekende glasblazer
graveur: Frans Greenwood [1680-1763]

Goblet

Links op de foto



BESCHRIJVING

Klokvormig gewelfde voet, slanke balusterstam met knopen, de middelste met een dubbele rij luchtbellen. Conische kelk met afgeronde basis, gestippeld met de voorstelling van een roos en in diamantlijngravure het opschrift: "Nulle Roze sans épines". Gesigneerd op kelk in lijngravure "F. Greenwood fecit 1746".



VERVAARDIGING

Frans Greenwood (1680-1763) wordt door Johan van Gool in zijn 'De Nieuwe Schouburg der Nederlandsche Kunstschilders', p. 343 (1751) beschreven als de uitvinder van de stippeltechniek op glas. Als bemiddeld koopman die bezittingen in Suriname had, kon Greenwood zich op cultureel vlak bezighouden met het verzamelen van curiosa, met schrijven en met dichten. Vanaf 1726 woonde hij in Dordrecht waar hij lid werd van het Dordtse kunstgenootschap Sint Lukas Broederschap. Greenwoond stippelde als eerste hele voorstellingen op glazen, als het ware ingelijste schilderijen, waarvoor hij meestal bestaande schilderingen en prenten als voorbeeld nam. Mogelijk hebben prenten in mezzotint, die eveneens een gestippelde structuur kennen, hem geïnspireerd. Er zijn rond de vijftig gesigneerde glazen van zijn hand bekend, waarvan drie in het bezit van het Kunstmuseum. In vergelijking met de uiterst verfijnde stippelgravures van latere kunstenaars als Alius en Wolff is het werk van Greenwood, hoewel met subtiele schaduwtonen en een mooie dieptewerking, soms wat grof. De gezichten doen enigszins vreemd aan en vingers zijn vaak stijf weergegeven. Belangrijk feit is dat hij een volgende generatie als Aert Schouman inspireerde, die de techniek weer meenam naar Den Haag. Zie over Greenwood: Smit 1988, Smit 1993, p. 7-10 en Buckley 1930.



VOORSTELLING

Een glas met een zeer vergelijkbare voorstelling van een roos en de Franse tekst, door Greenwood in hetzelfde jaar 1746 gestippeld, bevindt zich in een onbekende collectie en maakte ooit deel uit van de collectie van kolonel G. van der Schoot (Buckley 1930, nr. 16: Smit 1993, nr. Gb. 2). Door Van Gelder en Jansen is dit glas verwisseld met ons glas. Greenwood stippelde in dat jaar nog meer rozen, met de Hollandse tekst 'Geen Rozen zonder doornen' en twee glazen met rozen zonder tekst (Smit 1993, p. 164, nr. Gb. 1, 2, 4, 5).



BRON

Pijzel-Dommisse, Eliëns 2009

J. Pijzel-Dommisse, T.M. Eliëns, cat. tent. Glinsterend Glas. 1500 jaar Europese Glaskunst. De collectie van het Gemeentemuseum Den Haag, Zwolle/Den Haag (Gemeentemuseum Den Haag) 2009, nr. 364



Vermelde literatuur/referenties:



Buckley 1930

W. Buckley, Notes on Frans Greenwood and the glasses that he engraved, Londen 1930



Smit 1988

F.G.A.M Smit, Frans Greenwood 1680-1763. Dutch Poet & Glass Engraver, Peterborough (ongepubliceerd manuscript) 1988



Smit 1993

F.G.A.M Smit, Uniquely Dutch eigtheenth-century stipple-engraving on glass, Peterborough (ongepubliceerd manuscript) 1993