gravure: (Simon) Jacob Sang

Goblet

BESCHRIJVING

Gewelfde voet, slanke balusterstam met knopen, de baluster met langgerekte luchtbellen. Conische kelk met afgeronde basis, gegraveerd met band- en vlechtwerk waartussen vruchtenschalen en drie medaillons met jachttaferelen (hond die een hert opjaagt, hond die een haas opjaagt, roofvogels die ooievaars of reigers opjagen). Radgravure met gepolijste details. Bovenop voet signatuur in diamantgravure 'Jacob Sang, Fec: Amsterdam 1758'.



VERVAARDIGING

Over de precieze identiteit van de bekendste, achttiende-eeuwse glasgraveur Sang heeft lang twijfel bestaan. A. Laméris heeft, na eerdere publicaties over Sang in 1994 en 1996, in 1998 overtuigend vastgesteld dat de radgegraveerde signatuur S.I. Sang (=Simon Jacob Sang ) en de diamantgegraveerde signaturen J. of Jacob Sang dezelfde persoon treffen.

Simon Jacob Sang was een zoon van de uit het Saksische Erfurt afkomstige Andreas Friedrich Sang, een gerenomeerd glasgraveur en hofleverancier. Na zijn scholing in Duitsland vestigde zoon Sang zich in 1748 in Amsterdam.

Dankzij advertenties in de Amsterdamsche Courant en de uitgebreide signatuur op het glas is bekend dat (Simon) Jacob Sang in de hoofdstad een 'Engelsche glaswinkel' had, dat hij eerst 'op kaamers' woonde in de Oudenbrugsteeg/hoek Nieuwendijk en later in de Hartenstraat, twee huizen vanaf de Keizersgracht. De meeste informatie is te vinden in advertenties die op 3 respectievelijk 17 april 1753 in de Amsterdamsche Courant verschenen. Hij noemt zich hier 'Saxische Konst-Glassnijder' en beschrijft uitgebreid zijn werkzaamheden als het 'snijden en slijpen' op Engelse bokalen en platte glasplaten die in kabinetten en dozen werden toegepast, het werken 'in het perspectief, verheeven, vlak en diep, op doffe en geschadeerde gronden' en het afbeelden van gepolijste figuren, wapens, namen, alle soorten letters, emblemen, borst- en andere beelden, 'crodes' en lofwerk na de nieuwste mode, evenals 'Ovidische en andere Hisorien'(zie Smit 1992a en Laméris 1994, 1996, 1998; Van Gelder 1958 I en II zijn door deze recente publicaties achterhaald). Van zijn hand zijn meer dan negentig gesigneerde glazen bekend, waaronder vier met de signatuur S.I. Sang. Daarnaast worden veel glazen aan hem toegeschreven. Het Kunstmuseum bezit drie gesigneerde glazen, twee toegeschreven exemplaren en een verwant glas .



VOORSTELLING

Hoewel ernstig beschadigd, levert dit gesigneerde en 1758 gedateerde glas belangrijk vergelijkingsmateriaal op voor andere decoratieve omlijstingen van voorstellingen van Sang. De randversiering is nog symmetrisch van opbouw, terwijl enkele vroeger gedateerde glazen van Sang al cartouches in rococostijl vertonen. Door de kleine ovale medaillons met jachttaferelen lijkt de versiering sprekend op die van het deksel van een Sang gesigneerde bokaal uit 1752 (Smit 1992a en Laméris 1994, nr. 1752.1) Ook van Rotterdamse glassnijders zijn dergelijke sierranden bekend; zij zijn meestal nog fijner gegraveerd dan die van Sang (zie bijvoorbeeld Ritsema van Eck 1995, nr. 205-206).



BRON

Pijzel-Dommisse, Eliëns 2009

J. Pijzel-Dommisse, T.M. Eliëns, cat. tent. Glinsterend Glas. 1500 jaar Europese Glaskunst. De collectie van het Gemeentemuseum Den Haag, Zwolle/Den Haag (Gemeentemuseum Den Haag) 2009, nr. 300



Vermelde literatuur/referenties:



Van Gelder 1958

H.E. van Gelder, 'Achttiende-eeuwe glassnijders in Holland, I-IV', in: Oud Holland 63 (1958), p. 1-17, 90-102, 148-155, 211-220



Laméris 1994

A. Laméris, Pur Sang. Een onderzoek naar kenmerken van de stijl van Jacob Sang aan de hand van zijn gesigneerde glazen, Amsterdam (ongepubliceerde doctoraalscriptie Universiteit van Amsterdam) 1994



Laméris 1996

A. Laméris, 'Jacob Sang, glasgraveur', in: Vormen uit Vuur (1996) 157, p. 2-12



Laméris 1998

A. Laméris, 'De Amsterdamse glasgraveur Jacob Sand', in: H. Vreeken, cat. Glas in het Amsterdams Historisch Museum en Museum Willet-Holthuysen, Amsterdam 9Amsterdam Historisch Museum)/Zwolle 1998, p. 52-61



Ritsema van Eck 1995

P. C. Ritsema van Eck, cat. Glass in the Rijksmuseum, II, Zwolle/Amsterdam (Rijksmuseum) 1995



Smit 1992a

F.G.A.M Smit, A concise catalogue of eighteenth-century wine-glasses Wheel engraved and signed by Jacob Sang, Peterborough (ongepubliceerd manuscript) 1992