Antonio Salviati & Co

Goblet with lid, so called Coppa Guggenheim

BESCHRIJVING

Gewelfde voet. Stam opgebouwd uit twee diabolo-vormige stamdelen met schijven boven en onder, waartussen vier losse geribbelde knopen, met elkaar verbonden door steeds drie maal een lusvormig dubbelgebogen glasdraad, eindigend in een rozet en een lusvormig kronkelende glasdraad. Conische kelk, het onderste deel met tweede laag glas in vorm geblazen met ribben, tot punten uitgetrokken; daarboven een dunne glasdraad. Gewelfd deksel met dubbelgevouwen rand, met identieke decoratie als de kelk. Hoge knop met twee geribbelde knopen, als bij de stam verbonden met elkaar; bekroond door massieve gladde baluster.



COMMENTAAR

Toen in de jaren dertig van de negentiende eeuw de Venetiaanse glasindustrie herleefde, werden de modellen en technieken uit de glorietijd van het Italiaanse glas als voorbeeld genomen. Gestimuleerd door de burgemeester van Venetië en een abt genaamd Vincenzo Zanetti werd in 1861 in Murano een glasmuseum geopend met daaraan verbonden een opleiding en werkplaats waar glaskunstenaars konden experimenteren met oude vormen en technieken. Een belangrijke rol bij de herleving van de Venetiaanse glaskunst heeft de advocaat Antonio Salviati (1816-1900) gespeeld, die dankzij de financiële steun van een Engelse diplomaat in samenwerking met enkele geroutineerde glasmakers een goed georganiseerd bedrijf opzette onder de naam 'Salviati & C., vanaf 1872 ook 'The Venice and Murano Glass and Mosaic Compagny Ltd.' genoemd. Het glaswerk dat deze firma vanaf 1866 op grote schaal produceerde, vertoont alle kenmerken uit de zestiende en zeventiende eeuw: dun geblazen modellen met de meest fantasievolle en kleurrijke versiersleen, filigraanglas, millefiori en ijsglas. De inzending van circa 600 glazen waarmee Salviati op de wereldtentoonstelling van 1867 in Parijs verscheen, bleek een ware sensatie. De afbeeldingen van deze inzending en de geïllustreerde prijscouranten wakkerden de belangstelling voor Venetiaans glas nog meer aan. Ook in andere Europese landen was sprake van een Venetiaanse stijl. Engelse en Schotse glasfabrieken bijvoorbeeld produceerden dergelijk glas al vanaf de jaren veertig. Publicaties zoals van Apsley Pellat, Curiosities of Glass Making uit 1849, waarin precieze instructies over de technische vervaardiging van Venetiaans glas, en de opening van een winkel van de Venice and Murano Glass Compagny in Londen in 1866 vormden een bron van inspiratie. De beroemdste voorbeelden van Duits glas in Venetiaanse stijl werden vervaardigd in Hamburg door C.H.F. Müller, zie cat. nr. 519 en 520 . Zie Barovier Mentasti 1978; Spiegl 1980, p. 162-182; Barovier Mentasti 1982, p. 179-230; cat. tent. Venetië 1982, p. 48-51, nr. 374-481; Hajdamach 1991, p. 263-268; Liefkes 1994; Theuerkauff-Liederwald 1994, p 354-366.



VOORSTELLING

Het model van deze hoge bokaal staat bekend als de Coppa Guggenheim. Het betreft een kopie van een origineel zeventiende-eeuwse glas dat zich bevond in de verzameling van de negentiende-eeuwse, Venetiaanse antiquair Michelangelo Guggenheim. Het uiterst ingenieus vervaardigde glas werd in 1875 door hem uitgeleend aan de firma Salviati & C., met de bedoeling het te bestuderen en na te maken. De eerste kopie werd in 1875 geblazen door Isidoro Seguso, in 1876 gevolgd door een tweede exemplaar van de hand van de meesterglasblazer Giuseppe Barovier. De vervaardiging van het glas vereist een perfecte beheersing van de techniek: niet voor niets heeft Barovier zich in 1893 trots met de Coppa Guggenheim laten portretteren. Op de wereldtentoonstelling van 1878 toon de firma The Venice and Murano Glass Co. Ltd. van Salviati met groot succes een exemplaar, zoals blijkt uit contemporaine afbeeldingen en het lovende commentaar dat het glas ten deel viel. De Coppa Guggenheim is nog tot na 1900 gemaakt, zowel door Barovier als door andere glasblazers. De afmetingen variëren en bij sommige exemplaren, waaronder één uit het bezit van de familie Barovier, zijn delen van de stam in blauw glas uitgevoerd (met dank aan Aldo Bova, conservator glastentoonstelling Castello del Buonconsigloi Trento). Uit ontwetendheid met deze historie zijn verschillende exemplaren als zeventiende-eeuws in musea terecht gekomen. Mulier kocht zijn glas in 1923 zoals blijkt uit zijn privé aantekeningen en een schetsje dat hij van het glas maakte. Hij veronderstelde dat de bokaal uit de periode 1750-1800 dateerde, een veronderstelling die gezien de toenmalige kennis niet overdienstelijk is. Zie Liefkes 1992, p. 81 en Theuerkauff-Liederwald 1994, nr. 366 met verdere verwijzingen.



BRON

Pijzel-Dommisse, Eliëns 2009

J. Pijzel-Dommisse, T.M. Eliëns, cat. tent. Glinsterend Glas. 1500 jaar Europese Glaskunst. De collectie van het Gemeentemuseum Den Haag, Zwolle/Den Haag (Gemeentemuseum Den Haag) 2009, nr. 513



Vermelde literatuur/referenties:



Barovier Mentasti 1978

R. Barovier Mentasti, Vetri di Murano dell’800, Venetië 1978



Barovier Mentasti 1982

R. Barovier Mentasti, Il vetro veneziano, Milaan 1982



cat. tent. Venetië 1982

Mille anni di arte del vetro a Venezia, Venetië (Palazzo Ducale, Museo Correr) 1982



Hajdamach 1991

C. Hajdamach, British Glass 1800-1914, Woodbridge 1991



Liefkes 1992

R. Liefkes, ‘Antonio Salviati en de renaissance van het geëmailleerde glas in Venetië’, in: Jaarboek Haags Gemeentemuseum 1992, p. 77-85



Liefkes 1994

R. Liefkes, ‘Antonio Salviati and the nineteenth-century renaissance of Venetian glass’, in: The Burlington Magazine 136 (1994) May, p. 283-290



Spiegl 1980

W. Spiegl, Glas des Historimus. Kunst- und Gebrauchsgläser des 19. Jahrhunderts, Braunschweig 1980



Theuerkauff-Liederwald 1994

A.-E. Theuerkauff-Liederwald, cat. Venezianisches Glas der Kunstsammlungen der Veste Coburg. Die Sammlung Herzog Alfreds von Sachsen-Coburg und Gotha (1844-1900). Venedig, à la façon de Venise, Spanien, Mitteleuropa, Lingen (Kunstsammlungen der Veste Coburg) 1994