Onbekende glasblazer

Hofkellerei Humpen

Rechts op de foto



BESCHRIJVING

Ingevouwen voet met hoog opgestoken bodem, op de voetrand witte strepen. Cilindrisch lichaam, beschilderd in veelkleurige emails met een voorstelling van het wapen Saksen, waarboven de initialen "I. G. D. 4. H. Z. S. I. C. B. E. u. W. C." (voor Johann Georg der 4. Herzog zu Sachsen, Jülich, Cleve, Berg, Engern und Westfalen Churfürst); onder het wapen "Hoffkellereij Dresden. 1693". Op de achterzijde een bloemboeket en vier diamanten, boven een rand van bladgoud met witte noppen.



COMMENTAAR

De hier afgebeelde bekers en Humpen zijn waarschijnlijk in de negentiende eeuw vervaardigd. Tijdens het historisme ontwikkelde zich in Duitsland een grote vraag naar de vrolijk gekleurde Humpen met hun rijksadelaars, keurvorsten, Hofkellerei-wapens en andere aantrekkelijke, typisch Duitse voorstellingen. Vooral in de late negentiende eeuw hebben een aantal firma's en kleinere bedrijven zich gespecialiseerd in het kopiëren van zestiende- en zeventiende-eeuwse bekers met emailbeschildering. Van een aantal van hen zijn catalogi bewaard gebleven. Drie exemplaren in het Kunstmuseum kunnen om drie redenen als negentiende-eeuws worden gekwalificeerd: door de rozig bruine laag die in alle drie de glazen met een kwast op de binnenkant lijkt te zijn aangebracht (zie hier over Spiegl 1980, p. 237); door de vreemde vorm van of juist het ontbreken van pontilmerken; en door de negentiende-eeuws aandoende schilderingen. Zie over negentiende-eeuwse kopieën van Humpen en andere beschilderde glazen Von Saldern 1965, p. 230-240; Von Saldern 1970; Spiegl 1980, p. 214-258.



DATERING

Deze Humpen is op het eerste gezicht een exemplaar uit 1693, maar bij nadere beschouwing blijkt het om een negentiende-eeuws exemplaar te gaan. De binnenkant is voorzien van een roze bruine laag, het oppervlak wat vettig, het bladgoud op de bovenrand en de diamantversiering erg afgesleten, terwijl het goud op het wapen nog gaaf en helder toont. Hofkellerei Humpen waren in de late negentiende eeuw zeer gezocht, reden waarom zij opnieuw in productie werden gebracht, zoals te zien is in verkoopcatalogi uit die tijd, zie Spiegl 1980, p. 240-243, afb. 275, 284, 285, veelal met zelfde jaartal 1693. Zie over authentieke Hofkellerei glazen in het algemeen Von Saldern 1965, p. 200-205. In de collectie Duits geëmailleerd glas van The Corning Museum of Glass bevindt zich een identieke Hofkellerei Humpen met dezelfde maten die eveneens 1693 is gedateerd, Von Saldern 1965, nr. 77



BRON

Pijzel-Dommisse, Eliëns 2009

J. Pijzel-Dommisse, T.M. Eliëns, cat. tent. Glinsterend Glas. 1500 jaar Europese Glaskunst. De collectie van het Gemeentemuseum Den Haag, Zwolle/Den Haag (Gemeentemuseum Den Haag) 2009, nr. 232



Vermelde literatuur/referenties:



Von Saldern 1965

A. von Saldern, cat. German enameled glass, Corning, New York (Corning Museum of Glass) 1965



Von Saldern 1970

A. von Saldern, ‘Originals. Reproductions. Fakes.’, in: Annales 5 (1970), p. 299-318



Spiegl 1980

W. Spiegl, Glas des Historimus. Kunst- und Gebrauchsgläser des 19. Jahrhunderts, Braunschweig 1980