Snake or winged glass with lid

BESCHRIJVING

Licht conische voet met naar onder omgeslagen rand. Stam opgebouwd uit basisknoop en twee rechte kleurloze delen, waartussen twee dooreen gevlochten, getordeerd geribde glasstaven waarin opaak rode, gele en witte glasdraden, afgezet met gestyleerde vogelkoppen en vleugels met geknepen wafelpatroon van helder blauw glas. Schijf waarin en -op conische kelk. Gewelfd deksel met omgevouwen steunrand, bekroning identiek aan stam met centraal een getordeerd puntig eindigende knop.



COMMENTAAR

In de loop van de zeventiende eeuw heeft zich in de Nederlanden en Duitsland een zeer kenmerkend type slangenglas ontwikkeld dat door Duitse glasspecialisten ook wel adelaars- of drakenglas wordt genoemd. De slangen zijn in tegenstelling tot de slang van cat. nr. 115 vaak voorzien van opaak witte of kleurige, slingerende draden en de kabel kronkelt zich symmetrisch als een vlakke krakeling dooreen in een aantal patronen. Bovendien is het glas voorzien van vleugels met hanenkammen in een andere, meestal blauwe kleur. Deze glazen werden tot in de achttiende eeuw vervaardigd. Bodemvondsten van nog niet tot stammen verwerkte losse staafjes bij glasblazerijen in Amsterdam en Groningen bewijzen dat ook in deze steden dergelijke pronkglazen zijn gemaakt. Het Kunstmuseum bezit enige vroege slangenglazen, naast exemplaren die naar voorbeeld van de oude glazen in de negentiende eeuw zijn gemaakt (cat. nr. 519 en 520 ).



DATERING

Het is niet altijd even duidelijk of een slangenglas authentiek is of een negentiende-eeuwse kopie. De vormgeving van het middeldeel van dit indrukwekkende glas, waarbij de slang uit het bovenste stamdeel lijkt te groeien, is karakteristiek voor een vroeg slangenglas. De bekroning op het deksel daarentegen is een minder voorkomend element. Wellicht is het glas een laat voorbeeld uit de achttiende eeuw.



BRON

Pijzel-Dommisse, Eliëns 2009

J. Pijzel-Dommisse, T.M. Eliëns, cat. tent. Glinsterend Glas. 1500 jaar Europese Glaskunst. De collectie van het Gemeentemuseum Den Haag, Zwolle/Den Haag (Gemeentemuseum Den Haag) 2009, nr. 117