Thornstick

BESCHRIJVING

Gladde hoge voet met neerwaarts omgevouwen rand. Cilindrisch lichaam waarin verspringend tien lagen van steeds drie als een doorntak gevormde uitstulpingen zijn aangebracht, elk afgesloten door een opgelegde braamnop. Onder de mondrand een gladde, opgelegde glasdraad, koud verguld.



BESCHRIJVING

Dit doornstokje is een heel bijzonder Stangenglas. In het binnenste van het glas is een wirwar te zien van glazen doorntakjes die aan de glaswand zijn vastgehecht. Technisch gezien een enorme prestatie. Het doornstokje overstijgt dan ook zijn oudere voorbeelden verre in technisch vernuft. Voorbeelden van pijpglazen met doornen kennen we al uit de zestiende eeuw, maar dit zijn over het algemeen glazen met eenvoudige, rechte stekels die waarschijnlijk tijdens de fabricage in de warme, dus zachte glasvorm zijn gestoken en vervolgens afgedekt met een doornnop. Over de functie van de uitsteeksels, die het bier beter zouden laten schuimen, verschilt men van mening (zie Henkes 1994, p. 79).



COMMENTAAR

Hoge slanke bekers, ook wel Stangenglas of pijpglas genoemd, waren al in de zestiende eeuw in gebruik. In de zeventiende eeuw genoten zij als bierglas in Nederland een grote populariteit. De glazen zijn zowel cilindrisch als in een veelhoekige vorm geblazen en werden meestal versierd met geribbelde glasdraden: een spiraalgewijze draad bij de zogenoemde Bandwurmglazen of op regelmatige afstanden omgelegde draden, de passen bij pasglazen. Tijdens een drinkgelag werd het pasglas doorgegeven met de bedoeling precies de hoeveelheid drank tussen de passen te ledigen. Miste de drinker een streepje, dan werd hij geacht tot de volgende pas te drinken, hetgeen ongetwijfeld tot veel hilariteit zal hebben geleid. Veel bierglazen zijn vervaardigd in Duitsland, iets dat ook geldt voor de in Nederlandse collecties zeldzamer voorkomende bierkruik of drinkkan met deksel. Zie over Nederlandse bodemvondsten: Henkes 1994, p. 157-161 en nr. 52.8



BRON

Pijzel-Dommisse, Eliëns 2009

J. Pijzel-Dommisse, T.M. Eliëns, cat. tent. Glinsterend Glas. 1500 jaar Europese Glaskunst. De collectie van het Gemeentemuseum Den Haag, Zwolle/Den Haag (Gemeentemuseum Den Haag) 2009, nr. 171



Vermelde literatuur/referenties:



Henkes 1994

H. E. Henkes, Glass zonder glans. Vijf eeuwen gebruiksglas uit de bodem van de Lage Landen 1300-1800, Rotterdam (Rotterdam Papers 9) 1994