In het kielzog van Michiel de Ruyter met een kijkkast van gekauwd papier

Ruim 350 jaar geleden, op 22 juni (12 juni, UK) 1667, veroverde de Nederlandse vloot tijdens de Tocht naar Chatham de HMS Royal Charles. De verovering van dit beroemde Engelse vlaggenschip op de rivier de Medway is het onderwerp van deze achttiende-eeuwse kijkkast. Op de achtergrond gaat de Engelse vloot in vlammen op, terwijl op de voorgrond in een sloep de Hollandse helden van weleer staan: admiraal Michiel de Ruyter en toezichthouder Cornelis de Witt.

Dit 3D-schilderij is gemaakt van een wel hele bijzondere vorm van papier-maché, van gekauwd papier! De kijkkast is een variatie op de zogenoemde ‘bavelaar’, waarbij in hout en been een voorstelling in dieptewerking gecreëerd wordt. Deze uiterst verfijnde papierkunst wordt in de achttiende en negentiende eeuw onder meer door behangers gemaakt. De voorstelling van het papierwerk van deze kast is ontleend aan een prent van graveur Mattias de Sallieth naar een tekening van Dirk Langendijk.

Anoniem, Grote kijkkast met voorstelling van de Slag bij Chatham, papier-maché in houten omlijsting, 1785-1810, 55 cm. x 72 cm. x 16 cm., collectie Gemeentemuseum Den Haag

Anoniem, Grote kijkkast met voorstelling van de Slag bij Chatham, papier-maché in houten omlijsting, 1785-1810, 55 cm. x 72 cm. x 16 cm., collectie Gemeentemuseum Den Haag

Anoniem, Grote kijkkast met voorstelling van de Slag bij Chatham, papier-maché in houten omlijsting, 1785-1810
Anoniem, Detail grote kijkkast met voorstelling van de Slag bij Chatham, papier-maché in houten omlijsting, 1785-1810, 55 cm. x 72 cm. x 16 cm., collectie Gemeentemuseum Den Haag

Anoniem, Detail grote kijkkast met voorstelling van de Slag bij Chatham, papier-maché in houten omlijsting, 1785-1810, 55 cm. x 72 cm. x 16 cm., collectie Gemeentemuseum Den Haag

Anoniem, Detail grote kijkkast met voorstelling van de Slag bij Chatham, papier-maché in houten omlijsting, 1785-1810
Mathias de Sallieth, naar Dirk Langendijk, De Tocht naar Chatham en de verovering van de Royal Charles 1667, Rotterdam, 1782, ets, 53,5 cm. x 66,2 cm., collectie Rijkmuseum

Mathias de Sallieth, naar Dirk Langendijk, De Tocht naar Chatham en de verovering van de Royal Charles 1667, Rotterdam, 1782, ets, 53,5 cm. x 66,2 cm., collectie Rijkmuseum

Mathias de Sallieth, naar Dirk Langendijk, De Tocht naar Chatham en de verovering van de Royal Charles 1667, Rotterdam, 1782
Anoniem, Detail grote kijkkast met voorstelling van de Slag bij Chatham, papier-maché in houten omlijsting, 1785-1810, 55 cm. x 72 cm. x 16 cm., collectie Gemeentemuseum Den Haag

Anoniem, Detail grote kijkkast met voorstelling van de Slag bij Chatham, papier-maché in houten omlijsting, 1785-1810, 55 cm. x 72 cm. x 16 cm., collectie Gemeentemuseum Den Haag

Anoniem, Detail grote kijkkast met voorstelling van de Slag bij Chatham, papier-maché in houten omlijsting, 1785-1810

Eenmaal in Nederland werd het beroemde schip vrij snel gesloopt vanwege de lage diepgang, maar de spiegelversiering van de Royal Charles werd bewaard en is tot op heden te zien in het Rijksmuseum. Ter gelegenheid van de 350-jarige herdenking van de Tocht naar Chatham nam Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Maurits op 8 juni een grote vlootschouw af bij Upnor Castle aan de Medway-rivier. De Prins is kapitein-luitenant ter zee van de Koninklijke Marine en adjudant in buitengewone dienst van Koning Willem-Alexander.

Auteur: Suzanne Lambooy, Conservator Oude Toegepaste Kunst, Kunstmuseum Den Haag

De aanval op Chatham (Ministerie van Defensie)

See more