Pablo Picasso [1881-1973]

Arlequin (Harlekijn)

Het Spaanse wonderkind Pablo Picasso (1881-1973) vestigt zich op 21-jarige leeftijd in Parijs. Daar ontwikkelt hij zich al snel tot een van de meest toonaangevende kunstenaars van de twintigste eeuw. Met Georges Braque (1882-1963) ontwikkelt hij in 1907 een werkwijze die de kunst op zijn kop zet: het kubisme. Het kubisme leidt uiteindelijk tot een van de invloedrijkste mentaliteitsveranderingen in de twintigste-eeuwse kunst. Harlekijn is een voorbeeld van het synthetisch kubisme, een doorontwikkeling van het (geometrisch) kubisme zoals in Picasso’s Vrouw met mosterdpot uit 1910 en het daaropvolgende analytisch kubisme.



In het analytisch kubisme wordt de werkelijkheid gefragmenteerd in nog kleinere delen. Dit kubisme neigt dan ook naar gehele abstractie, al deinzen Braque en Picasso zelf hiervan terug. Vervolgens ontstaat het synthetisch kubisme, dat bijvoorbeeld ook gebruik maakt van collage en daarmee weer een stapje dichter bij de werkelijkheid komt dan in het analytisch kubisme. In dit werk schildert Picasso een figuur vanuit meerdere gezichtspunten tegelijk, waarbij hij deze opdeelt in rechthoeken en cirkels. De harlekijnsfiguur lijkt zo haast op een landschap met hellingen en glooiingen. Picasso durft hier de realiteit verder los te laten dan in Vrouw met mosterdpot. Hij haspelt de harlekijn heel rigoureus door elkaar, al blijft deze herkenbaar als figuur.



Picasso is zelfverzekerd over zijn nieuwe kunst. Het grote publiek moet echter lang wennen. Hoe kijk je naar kunst die volledig op zichzelf staat, niet meer alléén naar de visuele werkelijkheid verwijst? Om het publiek te helpen bij het kijken, geeft Picasso vaak bij zijn werk aan waar, wanneer en in welke omstandigheden hij het heeft gemaakt. Hij vergelijkt zijn werken met een dagboek en dateert zijn schilderijen daarom veelal met een volledige datum en/of een plaatsnaam. Van dit werk is de plaats van vervaardiging Céret, een klein plaatsje in Zuid-Frankrijk, net tegen Spanje aan.



In de collectie van het Kunstmuseum Den Haag bevinden zich drie schilderijen, twee keramieken vazen en tientallen prenten van Pablo Picasso. De schilderijen zijn representatief voor de diverse stijlperioden van de kunstenaar, waaronder het geometrisch kubisme en het synthetisch kubisme, evenals zijn terugkeer naar een klassiekere beeldtaal.

Afmetingen
hoogte 88,5 cm ; breedte 46,9 cm
Materiaal
olieverf op doek
Datum
1913
Plaats vervaardiging
Céret (Frankrijk)
Objectnummer
0333238
Kunstmuseum Den Haag
© Succession Picasso