Piet Mondriaan [1872-1944]

Duinen bij Domburg

Piet Mondriaan (Amersfoort, 1872-New York, 1944) is een van de grondleggers van de abstracte kunst. In zijn oeuvre is de route die hij aflegt van realistische figuratie naar radicale abstractie goed te volgen. Zijn geometrisch-abstracte werk met de kenmerkende horizontale en verticale lijnen en primaire kleurvlakken is wereldberoemd. Toch begint Mondriaan zijn loopbaan met realistische landschapsschilderijen. Aan het begin van de twintigste eeuw worden de landschappen eigenzinniger in lijn en kleur. Duinen bij Domburg (c. 1910) wordt in Mondriaans tijd al beschreven als ‘de gewaarwording welke men ondervindt bij het zijn in zoo’n duinpan, ietwat onveilig en toch samen met de wijde lucht’.



Duinen bij Domburg toont een duinpan in de buurt van Domburg zoals die tussen 1909 en 1913 worden afgebeeld op ansichtkaarten, te koop voor toeristen die Walcheren aandeden. Mondriaan zet deze voorstelling helemaal naar zijn hand. Hij toont het schilderij op een expositie die kunstenaar Jan Toorop (1858-1928) organiseert in het in 1909 geopende tentoonstellingsgebouwtje in Domburg. Zo terughoudend en kieskeurig als Mondriaan is over deelname aan tentoonstellingen elders, zo makkelijk is hij over te halen zijn werk te laten zien in Domburg. Toch is dit niet zo vreemd als het lijkt: Mondriaan is niet de enige kunstenaar die graag de zomervakantie doorbrengt in Domburg. De kustplaats heeft zomers een ontzettend bruisend en levendig artistiek klimaat.



Net als in De rode wolk (c. 1907) gebruikt Mondriaan een komvormige beeldafsluiting op de voorgrond om de vlakke compositie ruimte te geven. Hij vertaalt vervolgens bijna alle kleuren naar heldere, blauwpaarse nuances, die iets weergeven van het tegen het licht in kijken op een zonovergoten dag. Mondriaan vangt met geel en wit vervolgens de schittering van het zonlicht langs de contouren van het duin. Later benadrukt Mondriaan dat dit specifieke kleurgebruik en deze grovere vormen hand in hand gaan en niet los van elkaar kunnen worden gezien. Mondriaan verkoopt Duinen bij Domburg aan Anna Bruin, een bevriende apothekeres die dan al veel werk van hem in bezit heeft.



Het Kunstmuseum Den Haag huist de grootste verzameling Mondriaans ter wereld. Verzamelaar Salomon B. Slijper legt vanaf 1950 samen met Louis Wijsenbeek, directeur van het Gemeentemuseum van 1950-1976, de fundamenten voor deze museale collectie schilderijen en tekeningen. Mondriaans Victory Boogie Woogie, zijn laatste werk uit 1942-1944, vormt de kroon op de verzameling.