Fopglas

BESCHRIJVING

Gewelfde voet met neerwaarts omgeslagen voetrand. Holle balusterstam in een mal met leeuwenkoppen gevormd, waarop holle knoop met drie open tuitjes; tussen knoop en baluster drie voluten. Conische kelk waarin lusvormig gebogen geribbelde buis met braamnop bovenop, de buis in open verbinding met de knoop met tuitjes.



COMMENTAAR

Toen in de jaren dertig van de negentiende eeuw de Venetiaanse glasindustrie herleefde, werden de modellen en technieken uit de glorietijd van het Italiaanse glas als voorbeeld genomen. Gestimuleerd door de burgemeester van Venetië en een abt genaamd Vincenzo Zanetti werd in 1861 in Murano een glasmuseum geopend met daaraan verbonden een opleiding en werkplaats waar glaskunstenaars konden experimenteren met oude vormen en technieken. Een belangrijke rol bij de herleving van de Venetiaanse glaskunst heeft de advocaat Antonio Salviati (1816-1900) gespeeld, die dankzij de financiële steun van een Engelse diplomaat in samenwerking met enkele geroutineerde glasmakers een goed georganiseerd bedrijf opzette onder de naam 'Salviati & C., vanaf 1872 ook 'The Venice and Murano Glass and Mosaic Compagny Ltd.' genoemd. Het glaswerk dat deze firma vanaf 1866 op grote schaal produceerde, vertoont alle kenmerken uit de zestiende en zeventiende eeuw: dun geblazen modellen met de meest fantasievolle en kleurrijke versiersleen, filigraanglas, millefiori en ijsglas. De inzending van circa 600 glazen waarmee Salviati op de wereldtentoonstelling van 1867 in Parijs verscheen, bleek een ware sensatie. De afbeeldingen van deze inzending en de geïllustreerde prijscouranten wakkerden de belangstelling voor Venetiaans glas nog meer aan. Ook in andere Europese landen was sprake van een Venetiaanse stijl. Engelse en Schotse glasfabrieken bijvoorbeeld produceerden dergelijk glas al vanaf de jaren veertig. Publicaties zoals van Apsley Pellat, Curiosities of Glass Making uit 1849, waarin precieze instructies over de technische vervaardiging van Venetiaans glas, en de opening van een winkel van de Venice and Murano Glass Compagny in Londen in 1866 vormden een bron van inspiratie. De beroemdste voorbeelden van Duits glas in Venetiaanse stijl werden vervaardigd in Hamburg door C.H.F. Müller, zie cat. nr. 519 en 520 . Zie Barovier Mentasti 1978; Spiegl 1980, p. 162-182; Barovier Mentasti 1982, p. 179-230; cat. tent. Venetië 1982, p. 48-51, nr. 374-481; Hajdamach 1991, p. 263-268; Liefkes 1994; Theuerkauff-Liederwald 1994, p 354-366.



VOORSTELLING

Toen Mulier deze 'Venetiaansche drinkbeker, na 1670 à 1680' bij de antiquair Morpurgo kocht, maakte hij een tekeningentje en de beschrijving 'bruingetint vrij licht glas, waarin een hevelslang van bruin glas, halverwege de steel drie tuitjes..? Doel vermoedelijk 'n drinkgrapje'. Dit grapje bestaat hieruit dat, wanneer men het glas te snel volschenkt, er een hevelwerking op gang komt die er voor zorgt dat de wijn via de knoop uit de tuitjes spuit. Oud Venetiaans glas kan een lichtbruinige rooktint hebben, maar de kleur van dit glas is dusdanig bruin dat niet getwijfeld hoeft te worden aan een ontstaan in de negentiende eeuw.



BRON

Pijzel-Dommisse, Eliëns 2009

J. Pijzel-Dommisse, T.M. Eliëns, cat. tent. Glinsterend Glas. 1500 jaar Europese Glaskunst. De collectie van het Gemeentemuseum Den Haag, Zwolle/Den Haag (Gemeentemuseum Den Haag) 2009, nr. 514



Vermelde literatuur/referenties:



Barovier Mentasti 1978

R. Barovier Mentasti, Vetri di Murano dell’800, Venetië 1978



Barovier Mentasti 1982

R. Barovier Mentasti, Il vetro veneziano, Milaan 1982



cat. tent. Venetië 1982

Mille anni di arte del vetro a Venezia, Venetië (Palazzo Ducale, Museo Correr) 1982



Hajdamach 1991

C. Hajdamach, British Glass 1800-1914, Woodbridge 1991



Liefkes 1994

R. Liefkes, ‘Antonio Salviati and the nineteenth-century renaissance of Venetian glass’, in: The Burlington Magazine 136 (1994) May, p. 283-290



Spiegl 1980

W. Spiegl, Glas des Historimus. Kunst- und Gebrauchsgläser des 19. Jahrhunderts, Braunschweig 1980



Theuerkauff-Liederwald 1994

A.-E. Theuerkauff-Liederwald, cat. Venezianisches Glas der Kunstsammlungen der Veste Coburg. Die Sammlung Herzog Alfreds von Sachsen-Coburg und Gotha (1844-1900). Venedig, à la façon de Venise, Spanien, Mitteleuropa, Lingen (Kunstsammlungen der Veste Coburg) 1994