Kelkglaasje, 'Vrijmetselaartje'

BESCHRIJVING

Dikke gewelfde voet met nodus, waarop klokvormige kelk. Kelk gegraveerd met symbolen van de vrijmetselarij (driehoek, passer, hamer, zon en maan, troffel, klos touw, winkelhaak en schietlood), tussen twee gekruiste takken. Radgravure met gepolijste details



VOORSTELLING

Glazen gegraveerd met vrijmetselaarssymbolen worden in achttiende-eeuwse inventarissen 'vrijmetselaartjes' genoemd (Engelberts 1986; Duysters 2002, nr. 65). Het model van het jeneverglaasje met de dikke bodem en stevige voet is ontleend aan Engelse zogenaamde 'firingglasses': het op de tafel slaan met de lege glaasjes geeft eenzelfde geluid als het afvuren van een geweer.



VOORSTELLING

Nergens zijn zoveel glazen gegraveerd met voorstellingen van de vriendschap als in de achttiende-eeuwse Republiek. Vriendschapsbanden waren een onmisbaar onderdeel van het dagelijkse leven. Zij vormden de grondslag van het huwelijk, van handelscontacten en bestuurlijke functies (Duysters 2002, p. 147-148). De achttiende eeuw is ook de eeuw van de oprichting van genootschappen waarin de leden een gemeenschappelijke interesse deelden: 'Kunstliefde spaart geen vlijt' is zo'n gezelschap van schrijvers en in de literatuur en dichtkunst geïnteresseerden. Onder het uitspreken van een heildronk op de aanwezige of juist afwezige vrienden en de leden van het genootschap ging tijdens een bijeenkomst het gevulde glas rond.



BRON

Pijzel-Dommisse, Eliëns 2009

J. Pijzel-Dommisse, T.M. Eliëns, cat. tent. Glinsterend Glas. 1500 jaar Europese Glaskunst. De collectie van het Gemeentemuseum Den Haag, Zwolle/Den Haag (Gemeentemuseum Den Haag) 2009, nr. 345



Vermelde literatuur/referenties:



Duysters 2002

K. Duysters, cat. Facetten van Glas. De glascollectie van het Historisch Museum Arnhem., Arnhem (Historisch Museum) 2002



Engelberts 1986

M. Engelberts, Glazen en drinkgewoonten bij de Vrijmetselarij. Een voorlopige inventarisatie van maçonniek glaswerk in Nederland vanaf ca. 1750. Leiden (ongepubliceerde doctoraalscriptie Rijksuniversiteit Leiden) 1986