Kelkglas met schroefdraad

BESCHRIJVING

Licht gewelfde voet met naar boven omgevouwen rand. Massieve tweedelige balusterstam met schijven en met facetten geslepen nodus, waarin schroefdraad en bus. Conische kelk met afgeronde basis, waaraan gedeelte stam met schroefdraad. Op de voet bladkrans gegraveerd, op de kelk voorstelling van jachttafereel met beer, herten, jager en hond.



COMMENTAAR

De collectie Duits gegraveerd glas bevat enkele bijzondere stukken als de grote roemer met diamantgravure en de Boheems/Silezische glazen met verfijnde radgravures . Een ander hoogtepunt wordt gevormd door de beker met de mythologische voorstelling van Meleager en Atlanta, gegraveerd door Meester HI . Deze beker werd in 1990 aangeschaft om een link te leggen met de toen nog in de collectie aanwezig grote bokaal van Franz Gondelach (afb. 14, p. 21). Deze bokaal, vervaardigd voor de Haagse schutterij St. Joris, is in de late jaren negentig overgedragen aan het Haags Historisch Museum. Veel Duits glas van een gemiddelde productie is in de achttiende eeuw naar de Nederlanden geëxporteerd. Gezien de Hollandse opschriften moet het mogelijk zijn geweest in glaswinkels speciale voorstellingen en opschriften te bestellen die in Duitsland werden gegraveerd.



HERKOMST

Het model van de stam met een opbouw van balusters, knopen en schijven is kenmerkend voor glazen uit Neurenberg. De gravering is enigszins vergelijkbaar met het werk van Herman Schwinger (1640-1683), maar veel minder verfijnd, zie Meyer-Heisig 1963, p. 54-62, afb. 83-136 e.v. Duits glaswerk is vaker uitgevoerd met losschroefbare onderdelen: in een gildeverordening van Boheemse glasmakers uit 1694 wordt zelfs een aparte beroepsgroep van 'Schraubenmacher' vermeld, die zich bezighield met het slijpen van de schroeven. Uit Silezië zijn bokalen bekend die uit vier losschroefbare onderdelen bestaan (Von Strasser Baumgärtner 2002, nr. 178). Zie voor een ander, eenvoudiger voorbeeld van een glas met een uit elkaar schroefbare stam: Ritsema van Eck 1995, nr. 473 en in de collectie Boijmans van Beuningen.



BRON

Pijzel-Dommisse, Eliëns 2009

J. Pijzel-Dommisse, T.M. Eliëns, cat. tent. Glinsterend Glas. 1500 jaar Europese Glaskunst. De collectie van het Gemeentemuseum Den Haag, Zwolle/Den Haag (Gemeentemuseum Den Haag) 2009, nr. 245



Vermelde literatuur/referenties:



Meyer-Heisig 1963

E. Meyer-Heisig, Der Nürnberger Glasschnitt des 17. Jahrhunderts, Neurenberg 1963



Ritsema van Eck 1995

P. C. Ritsema van Eck, cat. Glass in the Rijksmuseum, II, Zwolle/Amsterdam (Rijksmuseum) 1995



Von Strasser, Baumgärtner 2002

R. von Strasser, S. Baumgärtner, cat. Licht und Farbe. Dekoriertes Glas. Renaissance, Barock, Biedermeier. Die Sammlung Rudolf von Strasser, Wenen (Kunsthistorisches Museum) 2002