Kurfürsten Humpen

BESCHRIJVING

Ingestoken bodem, gladde standring versierd met witte noppen. Cilindrisch lichaam, beschilderd in veelkleurige emails met een voorstelling van de tronende Duitse keizer, geflankeerd door de zeven keurvorsten, staande v.l.n.r. Trir, Collnn, Mentz, Behmn, Pfaltz, Sachssen, Brandenborck, met hun wapenschilden en attributen, en de datum 1601. Op de achterzijde een gestilleerde bloemrank, onder de mondrand een band van bladgoud met witte en blauwe noppen. Onder de voorstelling drie teksten op rijm, onder de keizer: "Also in all Irer ordinadt/ Sitz Röm: Keij Meiestadt/ Sampt den Siben Churfürsten gutt/ Wie den ein Jeder Sitzen thutt/ Im Churfürstlicher kleidung fein/ mitt an Zeigung des amptes sein"; onder de drie keurvorsten: "Der ertzbischoff zu mentz bekantt/ ist Cantzler in Deutzschen landt/ So Ist der ertzbischoff zu Coln gleich/ Auch Cantzler in gantz Franchreich/ Darnach der Ertzbischoff zu thrir/ Ist Cantzler in welscher refir"; onder de vier keurvorsten: "Der könig In Behmn der ist/ dess Reichh ertz Schenck zu Jeder frist/ Der Pfaltz grave bein Rein/ dess heiligen ReichssThruchsis thutt sein/ Hernach der Herzog zu Sachssen geborn/ Ist dess Reichss marschalg ausserkorn/ Der marggrave von Brandenborck gutt/ dess Reichss ertzkammerer sein thutt".



COMMENTAAR

Humpen versierd met de tronende keizer, geflankeerd door staande figuren van de zeven keurvorsten waren in Duitsland zeer populair. Net als de hierna volgende Reichsadler Humpen bracht men hiermee een heildronk uit op het Heilige Roomse Rijk met zijn keizer en zeven keurvorsten. Er zijn twee varianten voor het weergeven van de figuren: een zittende keizer met staande vorsten of een versie waarbij zowel de keizer als keurvorsten paardrijdend zijn weergegeven. Ons glas behoort tot de eerste categorie en toont de figuren met de gebruikelijke attributen en een lange verklarende tekst: de voorstelling is gebaseerd op houtsneden uit de late zestiende eeuw (Von Saldern 1965, p. 68-79, fig. 59-60



BRON

Pijzel-Dommisse, Eliëns 2009

J. Pijzel-Dommisse, T.M. Eliëns, cat. tent. Glinsterend Glas. 1500 jaar Europese Glaskunst. De collectie van het Gemeentemuseum Den Haag, Zwolle/Den Haag (Gemeentemuseum Den Haag) 2009, nr. 219



Vermelde literatuur/referenties:



Von Saldern 1965

A. von Saldern, cat. German enameled glass, Corning, New York (Corning Museum of Glass) 1965