montuur: As Bonebakker & Zonen

Melkkan

BESCHRIJVING

Vlakke rechthoekige bodem, in ruiten en waaiers geslepen. Ovaal lichaam geslepen in ruiten met aardbeipatroon waarboven rechte facetten; in vlakken geslepen oor. Bovenrand en schenktuit gemonteerd met rand van zilver, geribbelde duimrust.



COMMENTAAR

Werd gedurende de achttiende eeuw glas al veelvuldig in facetten geslepen, de negentiende eeuw overtreft dit slijpwerk verre in uitbundigheid en in de hoeveelheid en grootte van de stukken. Paleisinterieurs schitterden de bezoekers tegemoet met enorme glazen kroonluchters, kandelabers, siervazen en tafelversieringen. Op kleinere schaal vonden geslepen tafelserviezen, karaffen en drinkglazen hun weg naar de burgerij. Het gebruik van stoommachines voor de aandrijving van de slijpschijven vereenvoudigde het slijpproces en vergemakkelijkte het aanbrengen van diep geslepen patronen en complexe decors. De belangrijkste fabrieken voor geslepen kristal stonden in Engeland, Ierland, Bohemen en Frankrijk, maar het lukte de Belgische en Nederlandse fabrieken in Vonèche, Namen, Val-Saint-Lambert en Maastricht een groot aandeel van de Nederlandse markt te veroveren. Omdat men elkaars modellen en slijppatronen schaamteloos kopieerde, is toeschrijving aan een bepaalde fabriek veelal onmogelijk. Geen van de Belgische en Nederlandse fabrieken wist echter het Engelse loodkristal in zijn helderde schittering te evenaren. Het verschil in helderheid tussen het superieure loodkristal van cat. nr. 433 (met toevoeging van minstens 30% loodoxide) en het gewone kristal van cat. nr. 434 (met circa 24% loodoxide is hiervan een illustratief voorbeeld. Zie o.a. Warren 1981; Engen e.a. 1989, p. 193-280; Hajdamach 1991, p. 39-79



VERVAARDIGING

De firma As Bonebakker & Zonen leverde veel kristal, gemonteerd in zilver of passend in zilveren houders. Dit kristal werd besteld bij Amsterdamse glasleveranciers als Eberhard & Kernich en F. Fokke & Compaen, na 1833 Focke & Meltzer geheten, namen die we in de werkboeken van Bonebakker tegenkomen (Van Benthem 2005, p. 110-112



BRON

Pijzel-Dommisse, Eliëns 2009

J. Pijzel-Dommisse, T.M. Eliëns, cat. tent. Glinsterend Glas. 1500 jaar Europese Glaskunst. De collectie van het Gemeentemuseum Den Haag, Zwolle/Den Haag (Gemeentemuseum Den Haag) 2009, nr. 432



Vermelde literatuur/referenties:



Van Benthem 2005

B.J. van Benthem, De werkmeesters van Bennewitz en Bonebakker. Amsterdam grootzilver uit de eerste helft van de 19de eeuw, Zwolle 2005



Engen e.a. 1989

L. Engen e.a., Het glas in België, Luik 1989



Hajdamach 1991

C. Hajdamach, British Glass 1800-1914, Woodbridge 1991



Warren 1981

P. Warren, Irishi Glass, Londen 1981