Reichsadler Humpen

BESCHRIJVING

Ingestoken bodem, gladde standring versierd met witte noppen. Cilindrisch enigszins tonvormig lichaam, beschilderd in veelkleurige emails met een voorstelling van de tweekoppige keizerlijke adelaar, centraal de rijksappel met geel kruis, de vleugels uitgespreid waarop de wapenschilden van de keurvorsten, verticaal in viertallen gegroepeerd de 'Quaterniones Imperii' (vertegenwoordigers van het Duitse keizerrijk), voorzien van namen en functies; de vleugels eindigen in de Bourgondische vuurslag. Op de achterzijde de tekst 'Dasz Heijlige Römische Reich Mit Sampt Seinen gliedern, A0 1663'. Mondrand van bladgoud met witte noppen.



COMMENTAAR

Onder de vele beschilderde Humpen nemen de Reichsadler Humpen de grootste plaats in. Hun populariteit kan verklaard worden uit de voorstelling: de op de vleugels van de grote adelaar weergegeven wapenschilden vertegenwoordigen steden, gebieden, rangen en standen (zoals Mark- en Burggraven en Freiherren; boeren, predikanten en ridders; dorpen en burgers) die eensgezind het democratische lichaam vormen van het Heilige Roomse Rijk. De eenheid van al deze categorieën onder één heerschappij was een wensdroom, waarop men maar al te graag dronk. De realiteit was in het zeventiende-eeuwse Duitsland echter anders. De voorstellingen op de verschillende Reichsadler Humpen vertonen onderling kleine verschillen, waarvan het meest opvalt de keuze voor een crucifix of een rijksappel op de borst van de adelaar. Diverse houtsneden kunnen als voorbeeld hebben gediend, zie Von Saldern 1965, p. 51-67



BRON

Pijzel-Dommisse, Eliëns 2009

J. Pijzel-Dommisse, T.M. Eliëns, cat. tent. Glinsterend Glas. 1500 jaar Europese Glaskunst. De collectie van het Gemeentemuseum Den Haag, Zwolle/Den Haag (Gemeentemuseum Den Haag) 2009, nr. 220



Vermelde literatuur/referenties:



Von Saldern 1965

A. von Saldern, cat. German enameled glass, Corning, New York (Corning Museum of Glass) 1965