Vleugelglas

BESCHRIJVING

Vlakke, conische voet met neerwaarts omgeslagen rand. Holle balusterstam met schijven, aan weerszijde van de baluster twee vleugels van blauw glas met hanekam van doorzichtig glas met geknepen wafelpatroon. Komvormige kelk. Voet en kelk gegraveerd met florale motieven en voluten.



HERKOMST

Dit type glas met holle balusterstam en kenmerkende, deels blauwe vleugels is zowel in Venetië als in de façon de Venise glashuizen in de Nederlanden geblazen. De kelkvorm kan iets verschillen (wijder en lager of juist smaller en hoger), maar het basismodel is hetzelfde. Het model is zo populair dat het zowel in de negentiende als in de twintigste eeuw is gekopieerd . Veel van deze glazen zijn voorzien van een diamantgravure. Hoewel in een enkel geval op grond van een Italiaanse naam of meegeblazen Venetiaanse munt sprake is van een Venetiaanse herkomst, worden de meeste glazen toegeschreven aan façon de Venise glashuizen.



VOORSTELLING

Een speciaal aspect van de Nederlandse diamantgravures uit de tweede helft van de zeventiende eeuw is de prachtige, naturalistische weergave van planten en bloemen. De vlotte tekening van de druivenranken op de fluit en van de bloemen op de fles bijvoorbeeld is radicaal anders dan die van de gestileerde ranken en bloemen uit Venetië . Een van de eersten die daarmee begon, was Anna Roemers Visscher. Al in 1621 graveerde zij een roemer met levensechte bloemen en insecten (collectie Rijksmuseum, zie Ritsema van Eck 1995, nr. 14). De grote aandacht in de zeventiende eeuw voor de inheemse, maar ook exotische flora blijkt uit de talloze bloemenboeken en botanische prentuitgaven, die voor de glasgraveurs een bron van inspiratie waren. Niet alle bloemversieringen bereiken het niveau van bijvoorbeeld de fles . Veel graveurs werkten meer gestileerd en waren mogelijk ook van Venetiaanse afkomst, zoals bij het vleugelglas .



BRON

Pijzel-Dommisse, Eliëns 2009

J. Pijzel-Dommisse, T.M. Eliëns, cat. tent. Glinsterend Glas. 1500 jaar Europese Glaskunst. De collectie van het Gemeentemuseum Den Haag, Zwolle/Den Haag (Gemeentemuseum Den Haag) 2009, nr. 273



Vermelde literatuur/referenties:



Ritsema van Eck 1995

P. C. Ritsema van Eck, cat. Glass in the Rijksmuseum, II, Zwolle/Amsterdam (Rijksmuseum) 1995