Piet Mondriaan [1872-1944]

Bosch; Bos bij Oele

Piet Mondriaan (Amersfoort, 1872-New York, 1944) is een van de grondleggers van de abstracte kunst. In zijn oeuvre is de route die hij aflegt van realistische figuratie naar radicale abstractie goed te volgen. Zijn geometrisch-abstracte werk met de kenmerkende horizontale en verticale lijnen en primaire kleurvlakken is wereldberoemd. Toch begint Mondriaan zijn loopbaan met realistische landschapsschilderijen. Aan het begin van de twintigste eeuw worden de landschappen eigenzinniger in lijn en kleur. Bosch; Bos bij Oele is een tekening in verf, een getuige van de weg naar abstractie die Mondriaan rond 1908 inslaat.



Bosch: Bos bij Oele is eerder in verband gebracht met het werk van de Noorse kunstenaar Edvard Munch (1863-1944). Het lijkt onwaarschijnlijk dat Mondriaan in 1908 Munchs werk kent. Het wordt niet in Amsterdam tentoongesteld en blijft tot 1911 in de Nederlandse pers onbesproken. De weinige afbeeldingen in internationale tijdschriften bereiken hem waarschijnlijk ook niet. Waarom ze toch aan elkaar doen denken komt misschien door hun benadering. Mondriaan vat dit werk op als een tekening in verf, net zoals Munch zijn werk vaak benadert. Mondriaan zet het op met sterk verdunde verf, tekenend met een penseel en met brede kwasten, en schraapt soms met een paletmes. Zo ontstaan de langgerekte patronen die in Bosch; Bos bij Oele zijn aangezet met gloeiende, verzadigde kleuren.

Mondriaan stuurt het schilderij in voor deelname aan een tentoonstelling in januari 1909 in het Stedelijk Museum in Amsterdam die hij met kunstenaarsvrienden Cees Spoor en Jan Sluijters organiseert. Het is de eerste keer dat hij expliciet bezig is met de presentatie van zijn werk en dat hij zichzelf de vraag stelt hoe hij wil dat het publiek de schilderijen ziet. De doeken zitten in brede, witgeschilderde lijsten, die het canvas naar voren duwen. Deze lijsten zitten er nu nog altijd omheen. Al in de negentiende eeuw denken kunstenaars na over de lijst als begrenzing én uitbreiding van het kunstwerk. Mondriaan kiest voor het neutrale wit om de intensiteit van de kleuren te laten zien. De brede witte lijst om Bosch; Bos bij Oele laat zien dat Mondriaan ook in dit werk de intense werking van de kleur graag benadrukt.



Het Kunstmuseum Den Haag huist de grootste verzameling Mondriaans ter wereld. Verzamelaar Salomon B. Slijper legt vanaf 1950 samen met Louis Wijsenbeek, directeur van het Kunstmuseum van 1950-1976, de fundamenten voor deze museale collectie schilderijen en tekeningen. Mondriaans Victory Boogie Woogie, zijn laatste werk uit 1942-1944, vormt de kroon op de verzameling.

Afmetingen
hoogte 128,0 cm ; breedte 158,0 cm
Materiaal
olieverf op doek
Datum
1908
Objectnummer
0334284
Kunstmuseum Den Haag – legaat Salomon B. Slijper