Ontdek de collectie
Kunstmuseum Den Haag heeft een schatkamer van meer dan 160.000 kunstwerken. Hier werken we aan de online ontsluiting van de hoogtepunten uit deze collectie.
Dirk Braeckman - Léon Spilliaert: Nachtdieren
In de werken van de Belgische kunstenaars Léon Spilliaert (Oostende, 1881-1946) en Dirk Braeckman (Eeklo, 1958) lijkt het altijd nacht. Hoewel Spilliaert veelal werkte met inkt, potlood en krijt en Braeckman voornamelijk fotografeert, delen zij hun fascinatie voor de donkere uren. Het vele zwart, het grijs, lichtpunten die het donker benadrukken, schakeringen van duisternis: met hun nachtelijke blik verwerken zij hun directe omgeving en indrukken tot dubbelzinnige droombeelden die meer vragen oproepen dan antwoorden trachten te geven. Hun werken lijken uit eenzelfde gevoelswereld te ontstaan: zij tonen het mysterie, het ongrijpbare en het onbestemde.
Met de tentoonstelling Dirk Braeckman – Léon Spilliaert: Nachtdieren presenteert Kunstmuseum Den Haag de eerste tentoonstelling die volledig in het teken staat van de dialoog tussen het werk van Braeckman en Spilliaert.
Léon Spilliaert
Léon Spilliaert, grotendeels autodidact, ontwikkelt een unieke grafische stijl van Oost-Indische inkt, pastelkrijt, aquarel en potlood. Zijn werk, vaak in zwart, grijs en blauw, toont de zee, verlaten straten, verstilde kamers en zelfportretten, gehuld in nachtelijke schaduwen. Spilliaert is verwant aan het symbolisme, een stroming die zich rond 1900 in België ontwikkelt als reactie op de industriële revolutie, waarbij kunstenaars zich richten op de innerlijke wereld. Door zijn zwakke gezondheid leidt Spilliaert een teruggetrokken leven in zijn woonplaats, reizen doet hij uitsluitend in zijn hoofd. Zijn sombere kleuren weerspiegelen zijn innerlijke strijd.
Dirk Braeckman
Fotografie is het medium van Dirk Braeckman, maar hij werkt als een schilder. Hij wijkt af van fotografische conventies en kiest voor een experimentele, schilderachtige aanpak. Voor hem is de foto slechts een startpunt; de creatie krijgt pas vorm in de donkere kamer. Het overbelichten van het fotopapier of wilde vegen van fixeermiddel maken de hand van de maker zichtbaar, wat bovendien leidt tot unieke werken van groot formaat.
Net als in het werk van Spilliaert, lijken de werken van Braeckman ontdaan van tijd, plaats en verhaal. Braeckman maakt geen beelden om ons te informeren over de werkelijkheid. Integendeel, vaak zijn de beelden dubbelzinnig of ondoorgrondelijk. Ze dragen een belofte in zich van een openbaring die nooit zal plaatsvinden. Waar het diepe zwart bij Spilliaert wordt gezien als een reflectie van zijn ziel, vloeit de donkerte bij Braeckman voort uit de schaduwkant die aan elk werelds object kleeft.
🎥: Studio Gerrit Schreurs
Tentoonstelling
Net als in de oeuvres van beide kunstenaars, volgt de tentoonstelling het ritme van de nacht — van het vallen van de duisternis, via het diepe zwart van de nacht, naar het krieken van de dag. Er zijn ongeveer vijftig werken van Spilliaert te zien, met de nadruk op zijn vroege werk. Naast deze vaak intieme, kleine werken worden er dertig groot formaat werken van Braeckman getoond.
Catalogus
Bij de tentoonstelling verschijnt de catalogus Dirk Braeckman – Léon Spilliaert, met bijdragen van Thijs de Raedt (conservator Kunstmuseum Den Haag) en Steven Humblet (kunstcriticus en fotografiehistoricus). Het boek wordt uitgegeven door Hannibal en is vanaf 12 oktober verkrijgbaar in de museumwinkel voor 59 euro (Nederlands / Engels, 176 pagina’s, ISBN 978 94 6494 137 1).
*De catalogus is helaas uitverkocht.
Bijschriften: Léon Spilliaert, Hofstraat Oostende, 1908, Gewassen Oost-Indische inkt, penseel en kleurpotlood op papier, 637 x 489 mm. Privéverzameling - Courtesy Francis Maere Fine Arts. Foto: Cedric Verhelst
Dirk Braeckman V.B.-C.N.-11, 2011. Gelatinezilverdruk, 180 x 120 cm
Het werk ‘Hofstraat Oostende’ van Léon Spilliaert is tot en met 12 januari te zien, daarna zal het doorreizen naar een tentoonstelling in New York.
