Boris Lurie (1924, Leningrad – 2008, New York)

1924
Wordt op 18 juli als Boris Lurje geboren in Leningrad (het huidige Sint-Petersburg, Rusland) als tweede van drie kinderen van Russisch-Joodse ouders: Schaina en Ilja Lurje.

Na de door de staat gesanctioneerde confiscatie van zijn bedrijf vlucht Ilja Lurje naar Riga.

1925
Schaina Lurje volgt Ilja naar Riga met hun drie kinderen: Assia, Boris en Josephina (ook Jeanna genoemd). In Riga begint Schaina een tandartspraktijk.

1930
Bezoekt het Duitstalige Joodse Ezra-gymnasium, waar hij Engels leert, terwijl het gezin thuis Russisch blijft spreken. In 1934 verandert de onderwijstaal op last van het nieuwe autoritaire regime in het Lets, in 1940 gevolgd door het Russisch na de bezetting door de Sovjet-Unie.

De artistieke talenten van Boris worden voor het eerst opgemerkt door de neef van zijn moeder, een commercieel kunstenaar.

1934
Krijgt twee jaar lang les van de Hongaarse kunst- en handvaardigheidsdocent Andrei Vespremi (1898-1943/44).

Actief in de Joodse sportverenigingen Makkabi en HaKoach en Vorstufe bij de socialistisch-zionistische jeugdorganisatie HaSchomer HaZair (later HaOlim genoemd).

1937
Maakt zijn eerste door hem zelf beschreven meesterwerk: een naakt.

1939
De familie Lurje  bezoekt Assia in Italië, die daarheen is verhuisd. Op de terugweg maken ze een tussenstop in Berlijn, waar vrienden van Ilja en Schaina wonen, en een dag voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog keren ze terug naar Letland.

1940
Na het Molotov-Ribbentroppact van 1939 bezet de Sovjet-Unie de drie Baltische staten. Letland wordt medio juni 1940 binnengevallen en een maand later ingelijfd als tiende Sovjetrepubliek. Tijdens de Sovjetbezetting worden meer dan 300.000 Letten gedeporteerd of gedood. De familie Lurje blijft gespaard.

Boris maakt tijdschriftillustraties en een boekomslag voor de Joodse uitgeverij van de communistische partij in Riga.

1941
Duitse troepen vallen Letland binnen en bezetten het.

Nadat Duitse troepen op 1 juli Riga zijn binnengetrokken, wordt het huis van de familie Lurje in de noordelijke wijk van de stad gevorderd voor de Wehrmacht. Ze verhuizen naar een appartement op Stabu iela 21.

Op 25 oktober wordt de Joodse bevolking van Riga (circa 30.000 mensen) gedwongen te verhuizen naar het nieuw opgezette getto in de oostelijke wijk van de stad. De familie Lurje wordt ondergebracht op Ludzas iela 37.

Op 27 november worden Boris en zijn vader Ilja naar het nieuwe “kleine” getto, een werkkamp, gebracht. Alle vroegere kunstwerken van Boris blijven achter in het eerste getto.

Op 30 november worden de vrouwen, kinderen en bejaarden (in totaal circa 13.000 mensen) op een dodenmars gestuurd naar het Rumbula-bos, ongeveer tien kilometer ten zuiden van Riga, waar zij worden gedwongen zich uit te kleden voordat zij worden doodgeschoten. Twaalfduizend anderen worden op 8 december op soortgelijke wijze gedood, onder wie Boris’ moeder Schaina, zijn zus Josephina, zijn grootmoeder van moederszijde en zijn vriendin Ljuba Treskunova.

1943
Op 25 oktober verlaten Boris en Ilja Lurje het kleine getto, kort voor de liquidatie van alle getto’s. Door tussenkomst van Fritz Scherwitz (1903-1962), de SS-officier die verantwoordelijk is voor alle slavenarbeid rond Riga, worden Boris en Ilja gestationeerd in SD-Werkstätte Lenta (Lenta-werkkamp). Hier werkt Boris als timmerman en tuinman.

1944
In augustus moeten Boris en Ilja naar het kamp van Salaspils (KZ Kurtenhof) marcheren, waar ze onder de hoede van Scherwitz worden geplaatst. Na acht dagen worden ze teruggestuurd naar Lenta, waar ze nog zes weken moeten werken.

Samen met gevangenen uit het nabijgelegen concentratiekamp Kaiserwald worden Boris en Ilja op de stoomboot Kanonier naar Danzig (het huidige Gdańsk) gezet, waar ze in de nacht van 30 september aankomen. Van hieruit gaan ze per binnenschip naar het nabijgelegen concentratiekamp Stutthof, waar Boris wordt ingeschreven als opgeleid timmerman.

Eind oktober worden Boris en Ilja per trein overgebracht naar het concentratiekamp Buchenwald bij Weimar. Op 3 november komen zij aan in een satelliet-werkkamp, Magdeburg-Stadtfeld, waar ze munitie moeten produceren voor Polte OHG.

1945
Nadat door een luchtaanval van de Royal Air Force in de nacht van 16 januari een groot deel van het nabijgelegen Magdeburg is verwoest, maar de Polte-fabriek is gemist, worden gevangenen uit het kamp naar de stad gestuurd om de ruïnes op te ruimen.

Boris werkt in de stad tot 8 april, als zijn SS-opzichter op de vlucht slaat. Boris zit nog tien dagen ondergedoken in de stad.

Op 11 april 1945 wordt Buchenwald bevrijd door het leger van de Verenigde Staten. De bevrijding van het concentratiekamp Magdeburg-Polte volgt op 18 april.

Boris keert op 18 april terug naar het kamp op zoek naar zijn vader, die in Magdeburg in een schuilplaats was ondergebracht.

Eind april worden Boris en Ilja naar een kamp voor ontheemden in Hillersleben gebracht. Hier worden ze gevonden door Boris’ zwager Dino Russi, die werkt voor het Amerikaanse Counter Intelligence Corps (CIC). Russi bezorgt Boris een baan als vertaler voor het CIC in Büdingen in Oberhessen.

1946
Op aandringen van zijn zus Assia, die de oorlogsjaren in de VS heeft doorgebracht, emigreren Boris en zijn vader naar de VS. Ze arriveren op 18 juni in New York City na een reis van twaalf dagen aan boord van het marineschip SS Marine Flasher.

In New York verdient Boris geld met het tekenen van advertenties, terwijl Ilja in de vastgoedsector gaat werken.

Na aankomst in New York begint Lurie te werken aan een serie tekeningen en aquarellen over zijn ervaringen in de jaren voor zijn aankomst in New York. Hij noemt ze de War Series, werkt eraan tot 1948 en houdt ze daarna voor zichzelf. De serie, die ook afbeeldingen van zijn familie en het leven in de kampen bevat, wordt pas na zijn dood in het openbaar getoond.

1947
Lurie begint te werken aan zijn serie Dismembered Women.

1948
Aan de Art Students League of New York volgt Lurie korte tijd lessen bij de socialistisch-realistische kunstenaar Reginald Marsh (1898-1954) en George Grosz (1893-1959).

1950
Lurie ontmoet de Française Béatrice Le Cornu  en begint een relatie.

Houdt zijn eerste solo-exposities in de Creative Gallery en de Barbizon Gallery in New York.

1951
Voor het eerst na de oorlog keert Lurie terug naar Europa. In Parijs ontmoet hij collega-kunstenaars Fransic Salles (1926-2003), Wols (1913-1951) en Pierre Soulages (geb. 1919).

1954-55
Lurie keert voor langere tijd terug naar Parijs en deelt een atelier met Ed Clark (1926-2019). Hij ontmoet Sam Francis (1923-1994), Beauford Delaney (1901-1979) en Chester Himes (1909-1984).

Bezoekt Israël voor de eerste keer.

Lurie trouwt met Béatrice Le Cornu en ze gaan wonen in de Lower East Side in New York. Hier vindt hij af en toe werk als commercieel modetekenaar.

1956
In de Cedar Tavern ontmoet Lurie de Canadese kunstenaar Sam Goodman (1919-1967), die tijdens de oorlog als fotograaf heeft gewerkt. Een aantal van de foto’s waarop Goodman de beelden van oorlogsmisdaden heeft vastgelegd, worden later aan Lurie gegeven, die ze als materiaal voor zijn werk gebruikt.

1957
Richt de coöperatieve March Gallery op met drieëntwintig andere kunstenaars, waaronder Rocco Armento (1924-2011), William Gambini (1915-2010) en Elaine de Kooning (1918-1989), die de ruimte huurt en de galerie leidt.

1958
Exposeert voor het eerst zijn Black Figures in de March Gallery.

1959
Lurie ontmoet collega-kunstenaar Stanley Fischer (1926-1980) en samen met Goodman vormen ze de March Group, genoemd naar de galerie. De groep wordt de drijvende kracht achter de NO!art-beweging, die tegelijkertijd door het trio wordt opgericht. De groep heeft geen uniforme stijl, maar houdt zich wel bezig met gemeenschappelijke thema’s, zoals repressie, consumentisme en seksisme en ook oorlog, genocide en imperialisme.

Lurie begint met het maken van zijn NO!art-collages en transferwerken.

Lurie en Béatrice scheiden.

1960
Samen met Goodman en Fischer neemt Lurie de leiding van de March Gallery over van Elaine de Kooning.

De March Group organiseert de eerste expositie van canonieke NO!art, de Vulgar Show, in de March Gallery en Lurie houdt de expositie Adieu Amérique met de gelijknamige serie waarin hij kritiek levert op het Amerikaanse imperialisme.

1962
Reist naar Italië om samen met Sam Goodman twee Doom Shows in te richten in Milaan en Rome. Daar ontmoet hij onder meer Enrico Baj (1924-2003).

Na thuiskomst ontmoet hij Gertrude Stein (geb. 1927), die zijn geliefde, partner en levenslange vriendin zou worden.

1963
Gallery: Gertrude Stein opent haar deuren met een expositie van Luries Multiplications. Boris waakt over de programmering, waaronder de NO Show.

1964
Samen met Sam Goodman organiseert Lurie de beruchte NO Sculpture Show (Shit Show) in Gallery: Gertrude Stein.

Boris’ vader Ilya Lurje overlijdt op 9 juni. Boris stopt met het maken van kunst tot 1970.

1967
Sam Goodman overlijdt aan keelkanker. Lurie organiseert een expositie ter nagedachtenis aan hem in Gallery: Gertrude Stein.

1970
Lurie heeft zijn eerste tentoonstelling in Duitsland bij Kunstverein Karlsruhe.

1973
Exposeert NO!art-schilderkunst uit de periode vanaf 1959 in Galerie René Block, Berlijn.

1974
Lurie heeft zijn eerste tentoonstelling in Israël samen met werk van Sam Goodman en Marcel Janco (1895-1984) in het Ein-Hod Museum in Ein-Hod.

1975
Lurie keert voor het eerst sinds 1941 terug naar Riga. Daar begint hij met het schrijven van zijn memoires, In Riga, en zijn roman, House of Anita, waar hij de volgende dertig jaar aan zal blijven werken. Beide boeken worden uiteindelijk postuum uitgegeven.

1980
Stanley Fischer overlijdt in New York.

1995
Luries kunst is in Berlijn te zien in drie gelijktijdige tentoonstellingen: NO!art bij de Neue Gesellschaft für bildende Kunst, Boris Lurie und NO!art in Haus am Kleistpark en de Dance Hall Series in de Endart Galerie. Luries kunst is ook vertegenwoordigd in de tentoonstelling Jews in Latvia in het voormalige Joodse Cultuurhuis in Riga.

1998
NO!art Show #3 (met Dietmar Kirves, Clayton Patterson en Wolf Vostell), Janos Gat Gallery, New York.

1999
Overzichtstentoonstelling Leben-Terror-Geist in de Gedenkstätte Buchenwald (gedenkplaats Buchenwald) bij Weimar.

2003
Publicatie van zijn dichtbundel Geschiebigtes/Gedichtigtes ter gelegenheid van de tentoonstelling in de Gedenkstätte Buchenwald.

2008
Boris Lurie overlijdt op 7 januari in New York. Hij wordt begraven op begraafplaats Hof HaCarmel in Haifa, Israël.

2010
De Boris Lurie Art Foundation wordt opgericht om Luries oeuvre en nalatenschap te beheren.

-------------------------------------------------------------------------------------

1924
​​​​​​​Born Boris Lurje on July 18 in Leningrad (present-day Saint Petersburg, Russia) as the second of three children to Russian-Jewish parents: Schaina and Ilja Lurje.

Following the state-sanctioned confiscation of his business, Ilja Lurje flees to Riga.

1925
Schaina Lurje follows Ilja to Riga with their three children: Assia, Boris, and Josephina (also called Jeanna). In Riga, Schaina sets up a dentist practice.

1930
Attends the German-speaking Jewish Ezra gymnasium, where he learns English, while the family continues to speak Russian at home. In 1934, the language of instruction changes to Latvian by order of the new authoritarian regime, followed by Russian in 1940 after the Soviet occupation.

Boris’s artistic abilities are noticed for the first time by his mother’s cousin, a commercial artist.

1934
Studies with Hungarian art and craft teacher Andrei Vespremi (1898–1943/44) for two years.

Active in the Makkabi and HaKoach Jewish sport associations, and Vorstufe at the Socialist-Zionist HaSchomer HaZair (later named HaOlim) youth organization.

1937
Produces his first self-described masterpiece: a nude.

1939
The Lurie family visits Assia in Italy, who moved there. On the way back, they make a stop in Berlin, where friends of Ilja and Schaina live, and return to Latvia a day before the outbreak of World War II.

1940
Following the 1939 Molotov-Ribbentrop Pact, the Soviet Union occupies the three Baltic States. Latvia is invaded in mid-June 1940 and incorporated as the 10th Soviet Republic a month later. During the Soviet occupation, over 300,000 Latvians are deported or killed. The Lurje family is spared.

Boris makes magazine-illustrations and a book cover for the Jewish publishing house of the Communist Party in Riga.

1941
German troops invade and occupy Latvia.

After German troops enter Riga on July 1, the Lurje family home in the Northern district of the city is commandeered for the Wehrmacht. They move to an apartment on Stabu iela 21.

On October 25, the Jewish population of Riga (about 30,000 people) is forced to relocate to the newly established ghetto in the eastern district of the city. The Lurje family is housed on Ludzas iela 37.

On November 27, Boris and his father Ilja are brought to the new “small” ghetto, a labor camp. All of Boris’s earlier artworks are left behind in the initial ghetto.

On November 30, the women, children, and elderly (totaling about 13,000) are sent on a death march to the Rumbula forest, about ten kilometers south of Riga, where they are forced to undress before being shot. Twelve thousand others are killed in a similar manner on December 8, including Boris’s mother Schaina, his sister Josephina, his maternal grandmother, and his girlfriend Ljuba Treskunova.

1943
On October 25, Boris and Ilja Lurje leave the small ghetto shortly before the liquidation of all ghettos. Through the intervention of Fritz Scherwitz (1903–1962), the SS officer responsible for all slave labor around Riga, Boris and Ilja are stationed at SD-Werkstätte Lenta (Lenta labor camp). Here, Boris works as a carpenter and gardener.

1944
In August, Boris and Ilja are made to march to Salaspils camp (KZ Kurtenhof), where they are placed under the protection of Scherwitz. After eight days, they are sent back to Lenta where they have to work for six more weeks.

Together with prisoners from nearby Kaiserwald concentration camp, Boris and Ilja are put on the steamboat Kanonier to Danzig (present-day Gdańsk) where they arrive on the night of September 30. From here they go by barge to nearby Stutthof concentration camp, where Boris is registered as a trained carpenter.

At the end of October, Boris and Ilja are transferred by train to Buchenwald concentration camp near Weimar. On November 3, they arrive in a satellite labor camp, Magdeburg-Stadtfeld, where they have to produce ammunition for Polte OHG.

1945
After a Royal Air Force air raid on the night of the January 16 destroyed much of nearby Magdeburg, but missed the Polte factory, camp prisoners are sent to the city to clear the ruins.

Boris works in the city until April 8, when his SS supervisor flees. Boris remains in hiding in the city for ten more days.

On April 11, 1945, Buchenwald is liberated by the United States army. The liberation of Magdeburg-Polte concentration camp follows on the April 18.

Boris returns to the camp on April 18 looking for his father, who had been taken into hiding in Magdeburg.

At the end of April, Boris and Ilja are taken to a displaced persons camp in Hillersleben. Here, they are found by Boris’s brother-in-law Dino Russi, who works for the US Counter Intelligence Corps (CIC). Russi can provide Boris with a job as a translator for the CIC in Büdingen in Oberhessen.

1946
At the insistence of his sister Assia, who had spent the war years in the US, Boris and his father emigrate to the US. They arrive in New York City on June 18 after a twelve-day journey aboard the Navy ship SS Marine Flasher.

In New York, Boris earns money drawing advertisements, while Ilja starts working in real estate.

After arriving in New York, Lurie starts working on a series of drawings and watercolors on his experiences of the years before his arrival in New York. He names them the War Series, works on them until 1948, and keeps them private afterward. The series, which includes images of his family and life in the camps, is only shown publicly after his death.

1947
Lurie starts working on his Dismembered Women series.

1948
At the New York Art Students League, Lurie briefly takes courses with socialist realist artist Reginald Marsh (1898–1954) and George Grosz (1893–1959).

1950
Lurie meets the French Béatrice Le Cornu and begins a relationship.

Hosts his first solo exhibitions at the Creative Gallery and the Barbizon Gallery in New York.

1951
For the first time after the end of the war, Lurie returns to Europe. In Paris, he meets fellow artists Fransic Salles (1926–2003), Wols (1913–1951), and Pierre Soulages (b. 1919).

1954-55
Lurie returns to Paris for a longer time and shares a studio with Ed Clark (1926–2019). Meets Sam Francis (1923–1994), Beauford Delaney (1901–1979), and Chester Himes (1909–1984).

Visits Israel for the first time.

Lurie marries Béatrice Le Cornu and they start living at New York’s Lower East Side. Here, he finds occasional work as a commercial fashion illustrator.

1956
In the Cedar Tavern, Lurie meets Canadian artist Sam Goodman (1919–1967) who had worked as a photographer during the war. A number of the pictures Goodman made documenting the scenes of war crimes are later given to Lurie, who uses them as material for his work.

1957
Founds the cooperative March Gallery with twenty-three other artists including Rocco Armento (1924–2011), William Gambini (1915–2010), and Elaine de Kooning (1918–1989), who rents the space and manages the gallery.

1958
Exhibits his Black Figures for the first time at the March Gallery.

1959
Lurie meets fellow artist Stanley Fischer (1926–1980) and, together with Goodman, they form the March Group, named after the gallery. The group will become the driving force behind the NO!art movement, founded by the trio at the same time. Rather than follow a unifying style, the group deals with common subjects such as repression, consumerism, and sexism, as well as war, genocide, and imperialism.

Lurie starts making his NO!art collages and transfer works.

Lurie and Béatrice divorce.

1960
Together with Goodman and Fischer, Lurie takes over the leadership of the March Gallery from Elaine de Kooning.

The March Group mounts the first show of canonical NO!art, the Vulgar Show, at the March Gallery and Lurie holds the exhibition Adieu Amérique, in which he shows the eponymous series in which he criticizes American imperialism.

1962
Travels to Italy to mount two Doom Shows with Sam Goodman in Milan and Rome. Here, he meets Enrico Baj (1924–2003) among others.

After returning home, he meets Gertrude Stein (b. 1927) who would become his lover, partner, and life-long friend.

1963
Gallery: Gertrude Stein opens with a show of Lurie’s Multiplications. Boris would oversee much of the programming, including the NO Show.

1964
With Sam Goodman, Lurie mounts the infamous NO Sculpture Show (Shit Show) at Gallery: Gertrude Stein.

Boris’s father Ilya Lurje dies on June 9. Boris stops making art until 1970.

1967
Sam Goodman dies of throat cancer. Lurie arranges a memorial exhibition at Gallery: Gertrude Stein.

1970
Lurie exhibits in Germany for the first time at Kunstverein Karlsruhe.

1973
Shows NO!art painting from 1959 onward at Galerie René Block, Berlin.

1974
Together with Sam Goodman and Marcel Janco (1895–1984), Lurie shows in Israel for the first time at the Ein-Hod Museum in Ein-Hod.

1975
Lurie returns to Riga for the first time since 1941. Here, he begins to write his memoir, In Riga, and his novel, House of Anita, both of which he will continue working on for the next thirty years. Both books will eventually be published posthumously.

1980
Stanley Fischer dies in New York.

1995
Three simultaneous exhibitions bring Lurie’s art back to Berlin: NO!art at the Neue Gesellschaft für bildende Kunst; Boris Lurie und NO!art at Haus am Kleistpark; and the Dance Hall Series at Endart Galerie. Lurie’s art is also included in the exhibition Jews in Latvia in the former Jewish Culture House in Riga.

1998 
NO!art Show #3 (with Dietmar Kirves, Clayton Patterson, and Wolf Vostell), Janos Gat Gallery, New York.

1999
Retrospective exhibition Leben-Terror-Geist (Life-Terror-Mind) at the Gedenkstätte Buchenwald (Buchenwald memorial site) near Weimar.

2003
Publication of his poetry collection Geschiebigtes/Gedichtigtes for the exhibition at the Buchenwald memorial site.

2008
Boris Lurie dies in New York on January 7. He is buried at Hof HaCarmel cemetery in Haifa, Israel.

2010
The Boris Lurie Art Foundation is founded to manage Lurie’s oeuvre and legacy.