Beker

BESCHRIJVING

Ingestoken bodem met pontilmerk, conische kelk. Kelk beschilderd in transparant bruine 'Schwarzloth Malerei' met een doorlopende voorstelling van een hertenjacht; een jager met vier honden in een bergachtige omgeving met kasteel. Mondrand verguld.



COMMENTAAR

In de loop van de negentiende eeuw nam het teruggrijpen op oude technieken en vormen toe. Als reactie op de fabrieksmatige massaproductie, waar een overdaad aan ornament uit diverse stijlen en landen willekeurig werd toegepast, ging men op zoek naar de bronnen die daaraan ten grondslag lagen. Groeiend nationalisme wakkerde de belangstelling voor het eigen verleden aan. Zo ontstond er in Duitsland een grote interesse in Schwarzlotmalerei uit Neurenberg en de emailbeschilderde Humpen (cat. nr. 504 en 230-232 . Nederlandse kunstenaars als Andries Melort en Daniël Henriques de Castro graveerden glazen in de voor Holland vermaarde diamantlijn- en stippelgravuretechniek. In het geval van Melort zelfs met voorstellingen gebaseerd op zeventiende-eeuwse tekeningen (cat. nr. 290 en 394 ). Venetiaanse glaskunstenaars experimenteerden met oude modellen, waarin de nadruk lag op vrij geblazen decoraties en de beschildering. De belangstelling voor het Midden en Nabije Oosten, niet in het laatst gevoed door de wereldtentoonstellingen, vertaalde zich in het oriëntalisme. Vooral in Frankrijk, met zijn koloniën in de Oriënt, sprak de wereld van de sprookjes uit Duizend-en-één-nacht tot de verbeelding van tal van ontwerpers en fabrikanten. Glaskunstenaars als Philippe-Joseph Brocard (1831-1896) en J. Philippe Imberton (data onbekend) beschilderden glas met decoraties in oriëntaliserende stijl. Zie over het historisme in het algemeen: Spiegl 1980; Mundt 1981; cat. Das Böhmische Glas 1995, dl. III. Over het Oriëntalisme: Spiegl 1980, p. 259-272; Mundt 1981, p. 268-270; Mergl 1995.



DATERING

De beker is door Mulier en het museum lang aangezien voor een exemplaar uit omstreeks 1670 en beschilderd in de trant van Johann Schaper uit Neurenberg, vergelijk cat. nr. 217 . Het formaat van de beker, de grove schildering en de afwijkende, veel bruinere kleur van de emailverf wijzen echter onmiskenbaar naar een latere datering in de negentiende eeuw.



BRON

Pijzel-Dommisse, Eliëns 2009

J. Pijzel-Dommisse, T.M. Eliëns, cat. tent. Glinsterend Glas. 1500 jaar Europese Glaskunst. De collectie van het Gemeentemuseum Den Haag, Zwolle/Den Haag (Gemeentemuseum Den Haag) 2009, nr. 504



Vermelde literatuur/referenties:



Cat. Das Böhmische Glas 1995, dl. III

Das Böhmische Glas 1700-1950, Band III: Historismus, Passau (Passauer Glasmuseum) 1995



Mergl 1995

J. Mergl, 'Bemalte Gläser' en 'Bemalte Gläser im orientaliserende Stil', in: Das Böhmische Glas 1700-1950, Band III: Historismus, Passau (Passauer Glasmuseum) 1995, p. 95-107 en 108-119



Mundt 1981

B. Mundt, Historismus. Kunstgewerbe zwischen Biedermeier und Jugendstil, München 1981



Spiegl 1980

W. Spiegl, Glas des Historimus. Kunst- und Gebrauchsgläser des 19. Jahrhunderts, Braunschweig 1980