Theo van Doesburg [1883-1931] ; Cornelis van Eesteren [1897-1988]

Maison particulière

Kunstbeweging De Stijl is tot op de dag van vandaag van grote invloed op de kunst in Nederland en internationaal. Kunstenaar Theo van Doesburg (1883-1931) neemt in 1917 het initiatief tot het oprichten van het tijdschrift De Stijl. Hij woont dan in Leiden. De Stijl groeit uit tot een internationale beweging, met kunstenaars als Bart van der Leck (1876-1958), Piet Mondriaan (1872-1944), Gerrit Rietveld (1888-1964) en Vilmos Huszár (1884-1960). De Stijl-kunstenaars zoeken naar een nieuwe kunstvorm die past bij de toekomst en die van toepassing is op de hele samenleving: in vormgeving, in architectuur en ook in meubels en andere gebruiksvoorwerpen.



Theo van Doesburg en architect Cornelis van Eesteren (1897-1988) ontwerpen samen drie maquettes, waaronder Maison particulière. In 1921, een paar jaar na de oprichting van De Stijl, begint Van Doesburg met het maken van studies voor een kunstcentrum vlak buiten Parijs in opdracht van Léonce Rosenberg van galerie L’Effort Moderne, waar Picasso en andere moderne kunstenaars hun nieuwste werk tonen. Rosenberg is onder de indruk van het idee om het leven te transformeren tot kunst. De Stijl-kunstenaars komen met plannen, Van Eesteren noteert: ‘Wils en ik zullen de architectuur behandelen, Rietveld meubels en interieur. Doesburg, Mondriaan kleur.’ Mondriaan twijfelt al snel, acht de tijd nog niet rijp om de ‘stijlpogingen’ in het dagelijks leven toe te passen. Architect Jacobus Oud haakt af omdat imaginaire plannen niet praktisch zijn. Gerrit Rietveld wil wel meedenken, maar uiteindelijk gaat alleen de jonge Van Eesteren mee in de samenwerking. De opdracht blijft onuitgevoerd.



De Stijl functioneert als een soort netwerk. De leden werkten vaak alleen op projectbasis samen. Later, in 1924, valt bij Van Eesteren een editie van De Stijl op de mat waarin Van Doesburgs manifest ‘Tot een beeldende architectuur’ staat afgedrukt. Als toelichting staat er: ‘Korte samenvatting der architectuurprincipes gedurende 1916 tot 1923 door den Stijlgroep in Holland practisch en theoretisch ontwikkeld’. Van Eesteren schrijft een briefje waarin hij moppert dat het manifest het resultaat is van een samenwerking tussen slechts hen beiden. Er is geen sprake van een groep in dit verband volgens hem.



Het Kunstmuseum Den Haag heeft een rijke verzameling werken van De Stijl-kunstenaars. Het museum huist niet alleen ’s werelds grootste collectie van Piet Mondriaan, maar ook werk van o.a. Bart van der Leck, Vilmos Huszár en Gerrit Rietveld. De maquette Maison particulière is in 1982 gereconstrueerd door Tjarda Mees naar het ontwerp van Theo van Doesburg uit 1923.

Afmetingen
hoogte 60,5 cm ; breedte 90,0 cm ; diepte 90,0 cm
Materiaal
hout en perspex
Datum
1923 (reconstructie 1982 door Tjarda Mees)
Objectnummer
0214924
Kunstmuseum Den Haag