De naam van de kunstenaar

Met het aanbrengen van een signatuur laat een kunstenaar weten dat het werk af is en hij als maker er trots op is. Piet Mondriaans oeuvre laat veel verschillende manieren van signeren zien. Vooral in zijn jaren na de kunstacademie, is hij erg op zoek naar hoe hij zijn naam in de schilderijen kan verwerken: Met een monogram van zijn initialen, met zijn voor- en achternaam, of met alleen zijn achternaam. Later, als Mondriaan internationale bekendheid heeft vergaard, signeert hij veel van zijn werk met louter initialen. Tegen die tijd is zijn abstracte vormentaal zo kenmerkend voor hem geworden, dat de letters P.M. volstaan om aan te geven wie de maker is.

Parijs

Als Piet Mondriaan in 1912 naar Parijs verhuist, begint hij zijn schilderijen te signeren met “Mondrian.” Minus de tweede “a”, want de Fransen hebben al moeite genoeg om zijn voornaam uit te spreken. Hij benadrukt bovendien zo zijn breuk met Nederland. Vanaf dat moment is Mondriaan een internationaal georiënteerde kunstenaar, met de wereld als canvas. Weg van de bekrompen Amsterdamse kunstwereld, waarin zijn oom, Frits Mondriaan, een niet onverdienstelijke reputatie als landschapsschilder heeft opgebouwd. Oom Frits vindt de moderne fratsen van zijn neef maar niks. Met zijn internationale achternaam kunnen oom en neef niet langer met elkaar worden verward.

New York

Als Mondriaan in 1940 in de Verenigde Staten aankomt, vindt hij het spannend om zich te laten inschrijven. Wat als ze zijn achternaam niet accepteren? Maar met “Mondrian” heeft de gemeentebeambte geen probleem. Met “Piet” echter wel. Moest dan niet “Pete” zijn? Nee, houdt Mondriaan vol, zijn voornaam moet gewoon “Piet” zijn. Uiteindelijk staan zijn oude voornaam en nieuwe achternaam op de officiële verblijfsvergunning.

En nu…?

Hoewel de kunstenaar door zijn internationale vrienden inderdaad Mondrian werd genoemd, bleven de Nederlanders hem Mondriaan noemen. Dit verschil is vandaag de dag nog steeds terug te zien: in het Nederlands spreken we van Piet Mondriaan, in het Engels van Piet Mondrian.