Modehuizen

In de 19de eeuw ontstonden de eerste grote modehuizen. Hier kon men terecht voor luxeartikelen, fraaie accessoires, soms confectie, vaak maatkleding. Voorlopers waren de zogenaamde manufacturenhuizen, zoals die van Anton Sinkel, Benedictus Lampe, Clemens en August Brenninkmeijer (C&A). De eerste warenhuizen kwamen voort uit de activiteiten van dergelijke handelaren in nouveautés. De ruime keuze en service oefenden hun aantrekkingskracht uit op de gefortuneerde klanten. Nieuw was bovendien dat in deze moderne ondernemingen vaste prijzen werden gerekend, terwijl transacties eeuwenlang vooral door loven en bieden of veilingen tot stand waren gekomen. De handelswaar werd aantrekkelijk uitgestald en etalages speelden een steeds belangrijkere rol in het proces de klant te verleiden tot aanschaf van goederen. Via zogenaamde ‘prijscouranten’ kon men in Nederland ook alle nieuwe modesnufjes en kostuums direct uit Parijs laten komen.

Het eerste grote modehuis met internationale allure was het Belgische Hirsch & Cie, dat in 1882 een vestiging opende aan het Amsterdamse Leidseplein. Hirsch & Cie richtte zich op een draagkrachtige, wereldlijke clientèle en werd mede populair dankzij de tearoom: voor vrouwen een van de weinige plaatsen waar zij elkaar konden ontmoeten zonder hun echtgenoot of ouderlijke chaperonne. Internationale warenhuizen hadden er een, maar tot voor 1880 ontbrak het aan dergelijke gelegenheden.

Hirsch verkocht couture naar eigen ontwerp, maar ook Parijse couture via het zogenaamde licentiesysteem. Dat betekende dat Hirsch originele patronen van Parijse ontwerpers inkocht en daarmee het recht had deze tot in detail voor de eigen klanten op maat te maken. Dit systeem zou door veel bekende Nederlandse couturehuizen worden toegepast, bijvoorbeeld door Maison Kühne in Den Haag en Maison Kuyper in Zeist. Dit systeem voldeed uitstekend tot in de jaren ’60 , toen de traditionele couture het zwaar kreeg als gevolg van de verjonging in de mode. In de jaren ’70 hield het ene na het andere Nederlandse couturehuis op te bestaan: in 1973 het Haagse Maison Kühne en Maison Linette in Den Bosch, in 1976 Maison Hirsch in Amsterdam, en enkele jaren later sloten ook Heineman & Oswald in Den Haag en Maison Kuiper in Zeist hun deuren.