28 september 2019 t/m 03 november 2019

Typotheque

Wat je hoort als je leest

Onderdeel van de nieuwe visuele identiteit van Kunstmuseum Den Haag is een opvallende letter in de Haagse typografische traditie. Peter Biľak tekent voor het ontwerp, waarbij hij zich heeft laten inspireren door de grafiekcollectie van het museum. In de tentoonstelling Typotheque – Wat je hoort als je leest biedt hij een inkijkje in zijn ontwerpproces. Te zien zijn de eerste schetsen voor de nieuwe Kunstmuseum-letter en een kleine dwarsdoorsnede uit het oeuvre van Typotheque, de studio in Den Haag die Biľak sinds 1999 runt samen met Johanna Biľak en Nikola Djurek. Tot hun opdrachtgevers behoren grote internationale bedrijven als Facebook, Google, Mozilla, Vienna International Airport en de Parijse metro.

Peter Biľak is al sinds zijn studie aan de kunstacademie van Bratislava gefascineerd door de ‘persoonlijkheid’ van letters. “Net als mensen hebben letters een eigen karakter en geven een bepaalde ‘stem’ aan woorden en taal”, aldus de ontwerper. “Ze dragen betekenissen die verder reiken dan enkel de opmaak van drukwerk. Letters kunnen uitdrukking geven aan idealen en utopische visioenen, je iets toefluisteren tussen de regels door.”

In samenwerking met danser en choreograaf Lukas Timulak wekken Biľak en zijn studio Typotheque (letter)ontwerpen ook letterlijk tot leven in een bijzondere mix van dans, muziek, grafische vormgeving en techniek. In de tentoonstelling zijn twee van hun choreografieën op film te zien, plus niet eerder vertoonde filmbeelden van interdisciplinaire dansvoorstellingen voor de Royal Ballet in Stockholm en het Nationale Theater in Brno.

“Net als mensen hebben letters een eigen karakter en geven een bepaalde ‘stem’ aan woorden en taal."

- Peter Biľak

Het idee voor de nieuwe letter voor Kunstmuseum Den Haag is voortgekomen uit de grafiekcollectie van het museum. Bil’ak heeft zich voor het ontwerp laten inspireren door typografie uit de jaren 20 en 30, de ontstaansjaren van het museumgebouw ontworpen door architect H.P. Berlage. Het is de periode van grote vernieuwingen in de kunst en ontwerpwereld.

Vormgevers, kunstenaars en architecten schudden de negentiende eeuw met zijn decoratieve vormen van zich af. Typografen introduceerden eenvoudig schreefloze lettervormen die een uitdrukking waren van de nieuwe tijd. De experimenten waren een internationale trend, maar enkele Nederlandse ontwerpers vervulden een pioniersrol onder wie Piet Zwart (1885-1977), Gerard Kiljan (1891-1968) en Paul Schuitema (1897-1973). Geïnspireerd door Russische constructivisten zochten zij naar nieuwe uitdrukkingsvormen in woord en beeld. In de museumcollectie is hun werk - vaak aangeduid als Nieuwe Typografie - volop vertegenwoordigd. 

Over Peter Biľak en Typotheque
Peter Biľak (1973, Tsjechoslowakije) en zijn studio Typotheque ontwerpen letters en logo’s die over de hele wereld worden gebruikt. Naast werken in opdracht publiceert de studio eigen werk: lettertypen maar ook boeken en magazines. Twee bekende titels zijn Dot Dot Dot (2000 tot 2010) en Works That Work (2013 tot 2018), Engelstalige tijdschriften over grafische vormgeving en beeldcultuur.